BRODAWCZAK POLSKI

   Opisując jakąś rasę zawsze staramy się odtworzyć historię jej powstania. Interesują nas nie tylko nazwiska zasłużonych hodowców, ale również odmiany wyjściowe użyte do tworzenia danej rasy gołębi. Ze względu na upływ czasu bardzo trudno jest poznać prawdę. Niewiedza nasza wynika najczęściej z faktu, że przy tworzeniu konkretnej rasy nie prowadzono żadnej dokumentacji hodowlanej. Trudno bowiem posądzać hodowców aby efekty swej wieloletniej, żmudnej pracy chcieli ukryć przed światem. D1atego też, najczęściej nie znamy nazwisk twórców, a ras użytych do hodowli możemy się tylko domyślać.

   Swoje eksperymenty hodowcy przeprowadzali kierując się intuicją i doświadczeniem nabytym przez długie lata hodowli oraz wiedzą przekazywaną przez tradycję ustną. Problem częściowej niewiedzy dotyczy również historii powstania brodawczaka polskiego. Na podstawie dostępnych materiałów źródłowych z całą pewnością wiemy, że rasa ta została wyhodowana przez hodowców lwowskich. Wiemy też, że pierwszy wzorzec tej rasy zatwierdzony został 24 listopada 1936r., na wniosek Lwowskiego Towarzystwa Hodowców Gołębi Rasowych i Pocztowych. W uznaniu zasług hodowców lwowskich mających największy udział w tworzeniu rasy nadano mu nazwę "lwowski brodawczak". Nazwę tę, w 1964 r. przy okazji nowelizacji wzorca zmieniono na "brodawczak polski". Żadna jednak rasa nie powstaje z dnia na dzień. Efekt finalny w postaci nowej rasy poprzedzony jest zazwyczaj kilkunasto-letnią trudną pracą wielu współpracujących ze sobą hodowców. Dlatego też z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że początki powstania tej rasy liczą nie mniej niż 80 1at. J.Stoch w swoim opracowaniu podaje, że protoplastą brodawczaka polskiego był prawdopodobnie belgijski gołąb pocztowy zwany dawniej leodyjskim. Świadczyć o tym miałaby pierwotna nazwa tej rasy "belgijski". Nazwa choć niewłaściwa używana jest przez hodowców w języku potocznym również i dzisiaj. Ta niefortunna nazwa jest właściwie jedynym dowodem na to, że materiałem wyjściowym do stworzenia rasy były gołębie belgijskie. Natomiast z całą pewnością do tworzenia rasy użyto występujących na tych terenach turczynów i maściuchów polskich, które są rasami dużo starszymi od brodawczaka. Jeżeli prawdą jest, że protoplastą brodawczaka polskiego był gołąb leodyjski, to z całą pewnością stwierdzić można, że obecna forma tej rasy nie ma nic wspólnego z domniemanym przodkiem. Wątpliwości te potwierdza fakt, że na terenie obecnego woj. podkarpackiego od niepamiętnych czasów licznie hodowane są gołębie w typie brodawczaka, jednak o nieco większej i mocniejszej sylwetce, trochę dłuższym dziobie i mocno rozbudowanych naroślach wokół oczu i dzioba. Gołębie te gwarowo nazywane są "średniakami"lub "dublerami". Populacja tych gołębi jest dość liczna i wyrównana pokrojowo.

Najczęściej hodowane są na wsiach i terenach podmiejskich. Charakteryzują się dużą żywotnością i samodzielnością. Występują w takich samych barwach jak brodawczaki. Ze względu na duże podobieństwo nie można wykluczyć, że odmiana ta jest praprzodkiem "brodawczaka" polskiego. Tezę tę potwierdzają starzy hodowcy, którzy posiłkowali się tymi gołębiami w celu odświeżenia krwi brodawczaków. Do krzyżówek ze średniakami używali oni znanych ras krótkodziobych takich jak: mewka polska (odm. biała tzw. szapotel) mewka jednobarwna (zw. dawniej egipską), maściuch polski, a czasami też staluch. Osobiście oglądałem efekty takich krzyżówek, które w 3 lub 4 pokoleniu odpowiadały wymogom wzorca.

Opisując brodawczaka polskiego wspomnieć należy, że jest to rasa wybitnie krótkodzioba, trudna w hodowli, wymagająca sporego doświadczenia i starannej opieki ze strony hodowcy. Brodawczaki występują najliczniej w kolorze niebieskim (lub płowym) z pasami oraz rzadko w tzw. karpiatym (tj. grochowym). Ponadto istnieją odmiany jednobarwne: czarna, czerwona, żółta oraz nielicznie biała. Bez wątpienia najbardziej typowe i najszlachetniejsze są gołębie w barwie niebieskiej, z dwoma czarnymi pasami na skrzydłach. Najlepsze hodowle tej rasy znajdują się na terenie rzeszowszczyzny. Dobry materiał hodowlany posiadali też "kresowiacy" osiedleni po wojnie na terenie południowo-zachodniej Polski (Gliwice-Opole-Wrocław). W ostatnich latach rasa ta zdobywa zwolenników również w innych regionach Polski.

Wypada mieć nadzieję, że wzrastająca popularność brodawczaka uchroni go od zagrożeń, jakie nie ominęły innych polskich ras krótkodziobych.


Zbigniew Gilarski




POWRÓT

STRONA GŁÓWNA