Większości osób burunduk kojarzy się z zabawnymi wiewiórkami z bajek Disneya-Chipem i Dale’em (są to wiewiórki amerykańskie, ang. chipmunk; kuzyni burunduków). Ze względu na swą urodę i zabawny wygląd spotyka się z dużym zainteresowaniem klientów sklepów zoologicznych, które zdecydowały się na włączenie go do swej oferty handlowej.

Burunduk (Eutemias sibericus), wbrew nazwie łacińskiej w warunkach naturalnych nie występuje jedynie na Syberii, ale też w lasach północno-wschodniej Europy i na rozległym obszarze wschodniej Azji: Mongolia, centralne i północne Chiny, Korea, północna Japonia.


CHARAKTERYSTYKA

Burunduk jest niewielkim zwierzęciem (długość od czubka nosa do końca ogona wynosi 25cm, z czego na ogon przypada 18 cm; waga ok. 100-125g). Długość życia sięga średnio 5-6 lat, w niewoli nawet do 10 (znany jest przypadek wiewiórki, która żyła 18 lat!). Posiada dość długi, puszysty ogon. Małe, zaokrąglone uszy. Bardzo chwytne i sprawne przednie łapy. Charakterystyczne umaszczenie: brunatno szare, strona brzuszna jasno żółta lub biała. Na głowie, grzbiecie i bokach podłużne, ciemne pasy (5 na grzbiecie). Występują odmiany barwne: jasna (pstra, cynamonowa), biała (ang. Black Eyed White) oraz albinotyczna.
Burunduki są zwierzętami o aktywności dziennej, prowadzącymi bardzo ruchliwy tryb życia. Są bardzo czujne, ostrzegają się wzajemnie dźwiękami podobnymi do ćwierkania ptaków. Do tego, podobnie jak chomiki, posiadają specjalne kieszonki policzkowe, w których szybko umieszczają stosunkowo duże ilości pokarmu, przenoszą go do nory (w niewoli do domku-spiżarni), gdzie może zostać spokojnie skonsumowany, bądź zmagazynowany. W związku z kopaniem nor i spędzaniu większości życia na ziemi, zalicza się burunduki do wiewiórek naziemnych. Jako zwierzę towarzyszące potrzebuje zajęcia, a przy tym jest dość trudny w oswojeniu i nie przepadający za głaskaniem, czy przytulaniem. Nie jest to najtrafniejszy wybór, jeśli szukamy zwierzaczka dla młodszych dzieci. Osobom lubiącym sterylny porządek w domu wiewiórki będą przeszkadzać, gdyż wysypują ściółkę i ziarno z klatki, mogą podgryzać sprzęty domowe, zrzucać drobiazgi z półek, wygrzebywać ziemię z kwiatów itp.


ZANIM KUPISZ

Przed zakupem zwierzęta w sklepie warto najpierw poobserwować przez kilka dni, zwracając uwagę na ich zachowanie i chęć pobierania pokarmu. Zdrowy gryzoń powinien być aktywny, ruchliwy, należy unikać osobników osowiałych (najczęściej siedzą smutne w kąciku), o zmierzwionej, przerzedzonej, czy brudnej sierści, zapadłych bokach. Dobrze jest poszukać hodowców tych gryzoni, będą oni posiadać większą wiedzę na temat odpowiednich warunków zoohigienicznych dla wiewiórek.


MIESZKANIE
(...)

ŻYWIENIE
(...)

OSWAJANIE
(...)

ZAKOŃCZENIE
(...)




Dr wet. Joanna Zarzyńska
Dr Paweł Zarzyński


Materiał zdjęciowy prezentowany dzięki uprzejmości hodowców:
Colin Breen (Wielka Brytania) http://chipmunkery.co.uk
Jan Kunrt (Czechy) www.kunrt.cz/burunduk

cały artykuł jest opublikowany w najnowszym wydaniu f&f, nr 08/2007 (103)

Czy rzeczywiście mnichy nizinne nie zasługują na większe zainteresowanie? Mają przecież wiele interesujących cech: są odporne na niskie temperatury, budują okazałe gniazda, są bardzo inteligentne, łatwo się oswajają, łatwo uczą się powtarzać ludzkie słowa, niektóre dorównują pod tym względem papugom żako.

Skromne, zielono-szare ubarwienie tych niewielkich papug nie wpływa zbyt zachęcająco na zajęcie się ich pielęgnacją i hodowlą.
Dodatkowym czynnikiem zniechęcającym jest także ich ostry i przenikliwy głos. Wprawdzie gatunek ten ma swoich zwolenników, to jednak większość miłośników i hodowców papug zajmuje się zwykle barwniejszymi gatunkami. Czy rzeczywiście mnichy nizinne nie zasługują na większe zainteresowanie? Mają przecież wiele interesujących cech, czyniących je niezwykle ciekawym obiektem obserwacji. Są niewymagające i odporne na niskie temperatury. Budują okazałe gniazda, co wyróżnia je spośród wszystkich gatunków papug. Ponadto są bardzo inteligentne, chętnie nawiązują kontakt ze swoim opiekunem i łatwo się oswajają. Z całej umownej grupy tak zwanych małych papug, najłatwiej uczą się powtarzać ludzkie słowa, a nawet całe zdania. Niektóre „mówiące” osobniki dorównują pod tym względem papugom żako.


WYGLĄD
(...)

MNICHY W SWOIM BIOTOPIE

Mnichy nizinne zamieszkują środkową Boliwię, południową Brazylię, środkową Argentynę i Urugwaj. Na obszarach tych tworzą cztery rasy geograficzne, różniące się wielkością i nieznacznie ubarwieniem. Poza podgatunkiem nominalnym Myiopsitta monachus monachus rozróżnia się Myiopsitta monachus calita, Myiopsitta monachus cottora oraz Myiopsitta monachus luchsi. Ostatnia forma uznawana jest obecnie jako odrębny gatunek i opisywana jako mnicha górska Myiopsitta luchsi (Finach, 1868).
Mnichy nizinne najczęściej można spotkać w ciepłych i wilgotnych rejonach, chociaż w środkowej Argentynie zasiedlają tereny gorące (40oC) i suche. Przebywają zwykle w lasach. Okres lęgowy trwa od listopada do marca. Z gałązek budują okazałe gniazda, złożone z przedsionka i komory lęgowej. Umieszczają je zwykle w koronach drzew, w pobliżu zbiorników wodnych, na terenach obfitujących w pokarm. Gniazdo budowane jest z reguły przez dwie, trzy pary, które następnie odbywają w nim lęgi, każda para w swojej komorze lęgowej. Spotykane są również gniazda, w których gniazduje nawet dwanaście par. Średnica takich gniazd dochodzi do 3 metrów, a waga do 200 kg. Mnichy niekiedy wykorzystują gniazda niewielkich gatunków kaczek i ptaków drapieżnych. W kolejnym sezonie lęgowym to samo gniazdo jest z reguły wykorzystywane ponownie po uprzednim poprawieniu i uzupełnieniu. W przypadku jego zniszczenia (np. przez wiatr) budowane jest nowe w odległości nie większej niż kilkaset metrów od poprzedniego. W zniesieniu znajduje się 5-7 jaj, z których po 22-24 dniach klują się pisklęta, porośnięte puchem. Młode ptaki opuszczają gniazdo między 45, a 50 dniem życia, a po kolejnych trzech tygodniach stają się samodzielne. Jednak i po tym okresie samce wypatrują ewentualnych, młodych ptaków, dopominających się o pokarm i dokarmiają je nadal.
Poza okresem rozrodczym mnichy nizinne tworzą stada i przemieszczają się po terenie w poszukiwaniu pokarmu. Żywią się różnymi nasionami, jagodami i innymi owocami, młodymi pędami i kwiatami drzew oraz owadami i ich larwami. Niekiedy zalatują na pola uprawne czyniąc znaczne szkody na plantacjach zbóż, szczególnie sorga i kukurydzy, co jest powodem, że bez skrupułów tępione są przez miejscowych rolników.

PIERWSZE IMPORTY
(...)

HODOWLA MNICH
(...)

ODMIANY BARWNE
(...)





Andrzej Jarosz

cały artykuł jest opublikowany w najnowszym wydaniu f&f, nr 08/2007 (103)

---

Drapieżnik o psich zębach
SANDACZ

Sandacz (Stizostedion lucioperca) to pięknie ubarwiona, drapieżna ryba należąca do rodziny okoniowatych. Występuje w wodach na obszarze niemal całej Polski. U nas łowi się zazwyczaj sztuki 50-70 cm i ważące kilka kilogramów, ale w swojej ojczyźnie (zlewiska Mórz: Czarnego, Kaspijskiego, Aralskiego i Azowskiego) może osiągać masę ciała nawet powyżej 20 kg i długość 1,3 m.

Sandacz jest drapieżnikiem odżywiającym się rozmaitymi małymi gatunkami ryb (jazgarze, ukleje, płocie, kiełbie, stynki, okonie itp.) i świetnym pływakiem. Preferuje wody o małej przejrzystości (0,1-1,5 m), wręcz mętne, ale dobrze natlenione oraz twarde (szczególnie piaszczysto-żwirowe) dno. W takim siedlisku roślinność wynurzona jest zwykle dobrze rozwinięta w przeciwieństwie do podwodnej, która z uwagi na słabe warunki świetlne jest uboga. Jego wzrok jest doskonale przystosowany do życia w mętnej wodzie i polowania w nocy (zwłaszcza w pochmurne i bezksiężycowe – wtedy drapieżnik często żeruje blisko powierzchni). Niektórzy badacze twierdzą, że wylęg sandacza odchowywany w zbyt przezroczystej wodzie zapada potem na choroby oczu. Poza okresem tarła unika podwodnej roślinności. Poluje w grupach, ale duże osobniki prowadzą często samotny tryb życia, głównie w strefie pełnej wody, a tylko przed świtem i wieczorem podchodzi za drobnicą do brzegu. W ciepłe, słoneczne dni preferuje miejsca zacienione (zatopione drzewa, głazowiska, pod mostami, przy podwodnych stokach itp.). W rzekach (szczególnie w krainie leszcza) jego ostojami są miejsca napływowe, za główkami oraz zagłębienia w dnie. Unika sąsiedztwa szczupaka, z którym zaciekle konkuruje o pokarm.


ZNACZENIE

Gatunek niezwykle ceniony przez wędkarzy. Mięso sandacza uznawane jest za przysmak, jest białe i niemal pozbawione ości oraz tłuszczu. Ryba ta ma zatem bardzo duże znaczenie w rybactwie. Często użytkownicy wód mocno zeutrofizowanych decydują się na zarybianie ich właśnie sandaczem. W wodach takich występuje zwykle nadmiar małych gatunków ryb wyjadających zooplankton, co skutkuje intensywnym rozwojem fitoplanktonu, który z kolei jest głównym pokarmem wioślarek. Przykładem może być Zatoka Pucka, gdzie w latach 70. ub. wieku nastąpił gwałtowny spadek populacji drapieżników takich jak: szczupak, sandacz czy węgorz. W efekcie w wyniku braku presji ze strony ryb drapieżnych doszło do nadmiernego namnożenia się ciernika i cierniczka. Dodatkowo w przybrzeżnych wodach Bałtyku masowo rozprzestrzenił się obcy gatunek - babka bycza. Zarybianie więc m.in. sandaczem, który żerując na wspomnianych wyżej gatunkach przywróciłby naturalną równowagę jest jak najbardziej uzasadnione. Dodatkowo jako gatunek półwędrowny dobrze zaadaptował się on do życia w wodach o zasoleniu rzędu 9-10%o.


ROZRÓD
(...)

POŁÓW
(...)

PRAWA I REKORDY
(...)




dr Hubert Zientek

Niegdyś w przestworzach królowały wielkie, latające gady. Od tamtych czasów upłynęły jednak dziesiątki milionów lat. Obecnie zdolność do lotu zarezerwowana jest tylko dla owadów, ptaków i wąskiej grupy ssaków.

Na Czarnym Lądzie żyją jednak jaszczurki, które nie do końca zatraciły dziedzictwo swoich wielkich przodków. Potrafią one przemierzać w powietrzu imponujące w stosunku do ich rozmiarów odległości. Rzecz jasna, nie jest to lot aktywny, ale raczej swobodne szybowanie możliwe dzięki specyficznej budowie ciała. Co więcej jaszczurki owe należą do gatunków pospolicie hodowanych w domowych terrariach. Bez kłopotu możemy więc stać się opiekunem współczesnego, miniaturowego spadkobiercy pradawnych, latających potworów.


WSPÓŁCZESNE PTERODAKTYLE

Owi niezwykli lotnicy to jaszczurki z rodzaju Holaspis. Do niedawna wszystkie zaliczano do gatunku Holaspis guentheri podzielonego na dwa podgatunki: H. g. guentheri i H. g. laevis. Obecnie jednak dokonano innego podziału wyróżniając dwa niezależne gatunki: Holaspis guentheri oraz Holaspis laevis nieznacznie odbiegające od siebie wyglądem oraz, dużo bardziej, obszarem swego występowania. Pierwszy z nich zamieszkuje tereny Ghany, Nigerii, Kamerunu, Kongo i Ugandy, drugi zaś Tanzanię, Malawi i Mozambik. Osiągają do 12 cm długości, przy czym około połowy przypada na ogon. Ich ciało wręcz idealnie przystosowane jest do poruszania się wśród gałęzi drzew. Smukły tułów i silnie wydłużony ogon zapewniają im zwinność i szybkość. Z punktu widzenia miłośników terrarystyki szczególnie ważne jest piękne ubarwienie tych jaszczurek: wzdłuż ich grzbietu od oczu po nasadę ogona biegną dwa wąskie pasy o zmieniającej się barwie – na głowie są cytrynowożółte, na grzbiecie zielonkawe zaś u nasady ogona łączą się w jeden i ciągną się, aż do jego końca przyjmując kolor turkusowy. Poza tym na głowie i bokach ciała biegną dodatkowe, wąskie paski najczęściej barwy jasnożółtej. Boki ogona połyskują pomarańczowo. Spód ciała u młodych osobników jest czarny, u samców pomarańczowy, zaś u samic szarawy lub szaropomarańczowy. Z racji na tak wspaniałą kolorystykę gatunek ten w języku polskim bywa nazywany jaszczurką tęczową (choć funkcjonuje również nazwa: jaszczurka zrosłożebra).
W naturze jaszczurki z rodzaju Holaspis zamieszkują tropikalne lasy. Trzymają się zwykle blisko zbiorników wodnych, bytując wysoko w koronach drzew i tylko wyjątkowo schodząc na ziemię. Praktycznie nie występują na terenach nie zadrzewionych. Preferują prześwietlone drzewa o chropowatej korze, wspinaczkę po której ułatwiają im długie palce, zakończone pazurkami. Wspomnianą w tytule cechą charakterystyczną tych drobnych gadów jest zdolność do szybowania w powietrzu wykorzystywana głównie podczas przemieszczania się z drzewa na drzewo. Umożliwia ją pewna niezwykła ciekawostka anatomiczna tych zwierząt. Końcówki ich żeber wnikają w specjalne fałdy skórne, dzięki czemu jaszczurka, po ich rozciągnięciu, uzyskuje bardzo dużą powierzchnię nośną. Przygotowujące się do lotu zwierzę rozszerza żebra, rozpłaszcza swe ciało i mocno odbija się od podłoża kierując na inną, z góry upatrzoną gałąź. Jest w stanie pokonywać w powietrzu odległości nawet do 30 m, a więc niemal 300-krotnie przewyższające długość jego ciała! Co więcej, potrafi zmieniać kierunek lotu w trakcie jego trwania – pozwala mu na to spłaszczony ogon pełniący rolę doskonałego steru. Jedynym innym gadem posiadającym podobne umiejętności jest smok latający (Draco volans) zamieszkujący wyspy Archipelagu Sundajskiego.


DŻUNGLA W TERRARIUM
(...)

KARMIENIE
(...)

ROZMNAŻANIE
(...)




dr wet. Joanna Zarzyńska
Wydział Medycyny
Weterynaryjnej SGGW
dr Paweł Zarzyński

cały artykuł jest opublikowany w najnowszym wydaniu f&f, nr 08/2007 (103)

Nazwę swą gatunek ten zawdzięcza niezwykłemu kształtowi kwiatów, podobnych do tulipanów. Kwiaty są żółtozielone, z pomarańczowymi plamami w pobliżu nasady.

Równie ciekawe są liście tulipanowca, o charakterystycznym kształcie, jesienią przebarwiające się na intensywnie żółty kolor. Drzewo pochodzi z południowo-wschodniej Ameryki Północnej, gdzie rośnie w dolinach rzek i na wilgotnych zboczach gór.
W swojej ojczyźnie osiąga wysokość nawet do 60 m, u nas do 20-25 m. Żyje przeważnie 200-250 lat, najstarsze ponad 300 lat.


CHARAKTERYSTYKA

Tulipanowiec amerykański jest ważną rośliną miododajną. Jego nasiona są chętnie jedzone przez wiewiórki, myszy i wiele gatunków ptaków. Z pni tulipanowców Indianie wyrabiali kanoe. Drewno służy także do wyrobu mebli, instrumentów muzycznych. Korzeń jest stosowany w Ameryce jako dodatek smakowy do niektórych gatunków piwa. Kora ma nieco gorzkawy, aromatyczny smak. Zielona, surowa kora była żuta jako afrodyzjak.
Tulipanowiec został przywieziony do Europy już w 1663 roku. Ze względu na oryginalne liście i kwiaty chętnie był sadzony w parkach. Wiele starszych okazów możemy spotkać także w polskich parkach i ogrodach. Najstarszy w Polsce tulipanowiec amerykański rośnie w miejscowości Pożarowo (wieś w województwie wielkopolskim). Ma ponad 200 lat, obwód 439 cm i wysokość 26 m. Największa kolekcja tulipanowców i magnolii znajduje się w Arboretum Kórnickim. Tulipanowiec jest bliskim kuzynem magnolii, należy do rodziny magnoliowatych (Magnoliaceae).


ROZMNAŻANIE
(...)

UPRAWA
(...)






Paweł Garski

www.drosera.pl

cały artykuł jest opublikowany w najnowszym wydaniu f&f, nr 08/2007 (103)

Powrót do archiwum

Strona główna

---

Wydawnictwo Fauna&Flora Adres: 45-061 Opole ul. Katowicka 55. Tel. 77/403-99-11.
e-mail:redakcja@faunaflora.com.pl
Redakcja gazety: zespół. Redaktor naczelny: Marek Orel, tel. +48 608 527 988.
Sekretarz redakcji: Janusz Wach, tel. +48 606 930 559. Korekta: Iwona Stefaniak.