zwana padewską


Z całą pewnością kury czubate podbijają dziś serca polskich hodowców i chyba na stałe powróciły już do rodzimych kurników. Nastała prawdziwa moda na czubatki polskie, co na pewno pozytywnie wpłynie na popularyzację i odrodzenie tych szlachetnych stworzeń u nas w kraju.


Hodowla drobiu w tym i kur czubatych na ziemiach polskich ma swoją długą wielowiekową historię. Kury różnych nieokreślonych ras hodowano u nas od najdawniejszych czasów, jednak materiały źródłowe dotyczące początków hodowli, opisów ras, są bardzo skromne i niezbyt precyzyjne. Stąd też wzięło się wiele nieporozumień i rozbieżności dotyczących nazewnictwa i pochodzenia ras.
Spór dotyczący pochodzenia kur czubatych ma już swoją pisaną i chyba w miarę udokumentowaną historię. Wydaje się jednak, że na ten temat nie powiedziano jeszcze wszystkiego i ciągle odkrywane są nowe materiały źródłowe, które pogłębiają naszą wiedzę. Sięgnijmy, więc do niektórych znanych już źródeł pisanych.
Jednym z pionierów nowoczesnej hodowli drobiu na ziemiach polskich był Stanisław Konstanty Pietruski (z Siemuszowej), autor specjalistycznych opracowań o tematyce hodowlanej, w tym bardzo interesującej książki pt. „KURY SWOJSKIE”, wydanej we Lwowie w 1866 roku. Autor tego dziełka to postać nieprzeciętna, wszechstronnie wykształcona, był on członkiem prestiżowej „Cesarskiej Leopoldyńsko-Karolińskiej Akademii badaczy przyrody w Jenie” oraz członkiem wielu innych towarzystw naukowych, zarówno krajowych jak i zagranicznych. Swoją książkę o drobiu autor pisał w Podhorcach w okresie od 17 listopada 1862 do 17 lipca 1864 roku. Pisana była w oparciu o własną praktykę hodowlaną i dostępne w tym czasie opracowania zagraniczne. Wśród bibliografii autor wymienia też m.in. „Tygodnik Rolniczo-Przemysłowy Krakowski” i Roczniki Gospodarstw Krajowych w Królestwie Polskim. W swoim znamienitym dziele opisuje różne znane i hodowane w tym czasie rasy kur, a sporo miejsca poświęca czubatkom polskim, dzieląc je uznaniowo na czubatki właściwe i czubatki zwyczajne. Analiza porównawcza tych opisów to temat trudny i obszerny, godny osobnego, specjalistycznego opracowania.
Jeszcze wcześniejszą publikacją poświeconą hodowli drobiu jest książka autorstwa Józefa Spittala pt. „O chowie ptactwa domowego jako to: drobiu, gęsi, kaczek, indyków i gołębi i podanie sposobów z doświadczenia czerpanych, jak chów ptactwa domowego, ta dotąd tak zaniedbana gałęź gospodarstwa, do tego stopnia doprowadzoną być może, by największą korzyść przynosiła, i najwięcej się popłacała” (Lwów: 1864, drukarnia E. Winiarza). Niestety dzisiaj jest to publikacja unikalna, praktycznie niedostępna dla miłośników drobiu. O kurach czubatych wspomina też prof. Witold Pruski w swoim dziele pt. „Hodowla zwierząt gospodarskich w Galicji w latach 1772-1918”, cyt.: „Wśród odmian krajowych zachowały się jeszcze w omawianym okresie w niektórych okolicach starodawne polskie czubatki, które były jednak bardzo różnorodne, jeżeli chodzi o typ. Najbardziej lubiono odmianę szarą, nakrapianą z niebieskawymi nogami. Za dawnych czasów (1865) znana była hodowla czubatek w Tustanowicach koło Bolechowa w powiecie stryjskim. W omawianym czasie hodowali je Kazimierz Obertyński w Stronibabach w powiecie złoczowskim oraz Adolf Podłowski w Złoczowie” (kon.cyt.).
Oto, co pisze na ten temat prof. Maurycy Trybulski w artykule pt. "SPÓR O CZUBATKI" ("Polski Drób" nr 21/1926): "Pierwsze wiadomości o istnieniu kur, posiadających charakterystyczną wypuklinę kości czołowej (proturberancja) znajdujemy w pracy Borellego z 1656 roku. Opisy jednak kur czubatych tj. posiadających pierzasty czub na głowie, znajdujemy wcześniej, bo u Barbarjusza i Hesnera w połowie XV wieku oraz Heislinga i Aldrovandiego w początkach XVI wieku. Większość przypuszcza, iż kury czubate są pochodzenia orientalnego, wskazują nawet na Turcję i Persję skąd miano je sprowadzić do Pulverara (...) Ponieważ Pulverara znajduje się w okolicach Padwy we Włoszech, stąd hodowcy tamtejsi, a za nimi Francuzi i Niemcy nazwali je Padewskimi. Pallas, który w końcu XVII stulecia objechał Rosję, wspomina o czubatych kurach z opierzonemi nogami, o pięknem srebrzystem lub złocistem opierzeniu, hodowanych z zamiłowaniem przez tamtejszych miłośników kur. (...) Tymczasem, wracając do kur czubatych, należy stwierdzić, iż sama czubatość występuje sporadycznie wśród kur pochodzenia środkowo-europejskiego, sięgając po Dniepr i Dźwinę i wśród naszego pogłowia kur widzimy to zjawisko powszechnie, zwłaszcza mały czubek jest cechą charakterystyczną kur polskich." (kon.cyt.)

(...)

Kury czubate dzisiaj
(...)

Chów, hodowla, utrzymanie
(...)

Pomieszczenia do hodowli kur
(...)

Profilaktyka
(...)

Czubatka polska - wzorzec
(...)


tekst i zdjęcia
Zbigniew Gilarski

cały artykuł jest opublikowany w najnowszym wydaniu f&f, nr 01/2008 (108)

---

Księżniczka Walii arystokratka wśród papug

---

cały artykuł jest opublikowany w najnowszym wydaniu f&f, nr 01/2008 (108)

---

Owca świniarka
czyli włościańska

---