 
| ||
 | ||
 |
||
Czerwiec 2013
Nandu
- mieszkaniec amerykańskiej pampy
Coraz częściej w polskich gospodarstwach rolnych oraz w gospodarstwach agroturystycznych spotyka się mniejszego krewniaka popularnego strusia afrykańskiego - nandu. Te pochodzące ze stepowych i zakrzewionych obszarów Ameryki Południowej ptaki, są w utrzymaniu mniej kłopotliwe od strusia, a ich tłuszcz i skóra zaczyna podbijać konfekcyjne i kosmetyczne rynki Europy.WSTĘP
Liczba ferm i populacja tych ptaków w Polsce jest wyraźnie mniejsza niż strusi afrykańskich czy australijskich emu. Najczęściej nandu utrzymuje się pojedynczo w stadninach koni lub na fermach strusi bądź emu. Cena zakupu ptaka zależy oczywiście od wieku oraz pochodzenia i za 4-miesięczne nandu trzeba zapłacić 400-900 zł. Głównym kierunkiem użytkowania tych ptaków jest produkcja jaj, mięsa, skór oraz wyjątkowo cennego tłuszczu.
Samice nandu znoszą w ciągu roku od 40 do 60 jaj, każde o masie od 400 do 700 g. Jaja nandu pod względem odżywczym odznaczają się podobnymi parametrami jak jaja strusie. Tym samym zawierają mniej cholesterolu i mają lepszy profil kwasów tłuszczowych w porównaniu z jajami kurzymi. Białko stanowi 55 %, żółtko 32 %, a skorupa 13 % masy jaja. Masa ubojowa dla nandu wynosi zaledwie 30 kg. Z kolei wydajność rzeźna jest porównywalna do tej, uzyskanej od strusi afrykańskich i wynosi średnio 61,4%. Udział mięsa w tuszy wynosi ponad 64 %, tłuszczu około 11 %, a kości 22 %. Cenny tłuszcz nandu służy do produkcji oleju i złożony jest prawie całkowicie z trójglicerydów. Z kolei oleje z niego uzyskiwane znajdują wykorzystanie w ekskluzywnych kremach i maściach. Wykazują działanie bakteriobójcze, hipoalergiczne i przeciwzapalne. Maści sporządzane na bazie wspomnianego oleju stosuje się też przy bólach mięśni i zapaleniu stawów.
Szary i plamistyNazwa nandu wywodzi się od słowa nandú pochodzącego z południowo-amerykańskiego języka tupi-guarani.
Nandu szare (amerykańskie) mierzy 1,5-1,7 m, a jego masa ciała wynosi 35-45 kg, z czego samce są zwykle nieco większe od samic. Posiada długie, mocne nogi, zakończone trzema palcami skierowanymi do przodu, które umożliwiają mu szybki i wytrwały bieg. Poza tym charakteryzuje się długą szyją i całkowicie niezdolnymi do lotu skrzydłami. Ciało pokryte jest długimi, szarymi lub szaroczarnymi piórami, które nie mają chorągiewek.
W ubarwieniu przeważa kolor szarobrązowy, ale czubek głowy, szyja, grzbiet i pierś są czarne. Ptak posiada mały ogon, który pozbawiony jest sterówek, dlatego jego pióra swobodnie opadają. Nandu podobnie jak inne ptaki biegające odznacza się doskonałym wzrokiem i potrafi poruszać się z szybkością do 40 km/h. W niebezpieczeństwie ratuje się ucieczką lub kryje w roślinności, przywierając do ziemi z wyciągniętą szyją. W naturze ptaki odżywiają się zarówno pokarmem roślinnym, jak i zwierzęcym. Na ich dietę składają się nasiona, owoce i jagody, owady, pajęczaki oraz płazy, gady, pisklęta małych ptaków gnieżdżących się na ziemi i drobne gryzonie. Na amerykańskich pampach ptaki te żyją w dużych stadach liczących nawet po 100 osobników obu płci. Samce posiadają terytoria, wabiąc w okresie lęgów 6-15 samic, których bronią przed innymi dorosłymi samcami. Samiec wyszukuje niewielkie zagłębienie w ziemi, które pogłębia rozgrzebując je nogami. Podobnie jak strusie afrykańskie samice składają do wspólnego gniazda 15-30 kremowych jaj, każde o masie ok. 500 g. Lęg wysiaduje jedynie samiec przez ok. 40 dni i to on samotnie opiekuje się pisklętami, które zaraz po wykluciu są samodzielne. Po ok. 5-6 miesiącach młode nandu osiągają rozmiary osobników dorosłych. Drugim gatunkiem jest nandu plamiste zwane nandu Darwina. Jest ono niższe od nandu szarego o ok. 10 cm i o 5 kg lżejsze. Upierzenie jest brązowe z białymi plamkami. Ptak ten podobnie jak nandu szare preferuje stepy i obszary zakrzewione. Jest jednak od niego znacznie wrażliwszy, a tym samym rzadszy. W związku z tym nie utrzymuje się go fermowo.
Dom dla nandu
(...)
Delikatne pisklęta
(...)
tekst i zdjęcia:
dr Radosław Kożuszek
Kanarek ze Stafford
WSTĘPLubię spotykać się, a przede wszystkim pogawędzić, z moimi kolegami z Pomorza. Zawsze mają coś interesującego do zakomunikowania i czynią to z wielkim zaangażowaniem. Zawżdy ich entuzjazm wpływa na mnie kojąco oraz zachęcająco. To są właśnie prawdziwi miłośnicy ptaków, którzy hodowlę kanarów traktują z wielką estymą. Co prawda spotykamy się rzadko, zwykle przy okazji konkursu kanarków kształtnych w Łaziskach Górnych i to nie zawsze, ale prawie nigdy nie starcza nam czasu na dokończenie rozpoczętych tematów.
Przypominam sobie, acz konkretnego roku nie pamiętam, że jak tylko mnie zobaczyli na owym konkursie od razu z tajemniczością i przyciszonym głosem zakomunikowali, jakoby nikt o tym nie powinien słyszeć: - Mamy staffordy. Zaskoczyli mnie, bowiem nic o nich nie wiedziałem. I niewątpliwie zachowałem się wówczas jak rasowy hodowca, bo od razu niemal krzyknąłem: - To zamawiam parkę. Oczywiście nie odmówili. Dyskutowaliśmy i rozmawialiśmy tego dnia tylko o staffordach. Trochę niektóre informacje mych kolegów zdziwiły mnie, ale przyjmowałem je bez większych zastrzeżeń. Gdy usłyszałem, że kojarzenie koronka x koronka nie powoduje 25% letalności, osłupiałem, lecz dałem wiarę. Pomyślałem - a to ciekawe, pewnie jakaś nowa mutacja.
Jak zwykle podekscytowany wróciłem do domu. I rozgorączkowany rozpocząłem w Internecie poszukiwanie informacji o staffordach. Wiele ich nie było. Za to moi koledzy stanęli na wysokości zadania i po kilku dniach otrzymałem kilka kserokopii stron z czasopism zagranicznych o tej rasie, z których dowiedziałem się co nieco.
HISTORIAZawsze ciekawi mnie, jak powstaje rasa. Także i tym razem zerknąłem na jej historię. A jak ją tworzono? Pod koniec lat 70. XX wieku grupa zmotywowanych miłośników kanarków w Wielkiej Brytanii rozmyślała o możliwości stworzenia nowej rasy, a mianowicie czerwonych kanarków czubatych. Ale to nie miał być kolorowy z koronką. Anglikom taka ozdoba głowy nie odpowiadała. Sądzę, że brakowało im kanarka w typie glostera o ubarwieniu krwisto czerwonym. Wiedzieli, iż nie można utworzyć glostera czerwonego, z prozaicznej przyczyny - zabrania tego standard.
Te ograniczenia, to zadziwiający skutek stagnacyjnego myślenia gremiów odpowiedzialnych za standardy kanarków kształtnych. Czasem wydaje mi się, iż stosują infantylną zasadę - nie, bo nie. Ci - pożal się Boże - eksperci bez jakiegokolwiek sensownego wytłumaczenia kurczowo trzymają się niczym nieuzasadnionych przepisów i od wielu lat nie dopuszczają wśród wielu ras czerwonych kanarków. Doprawdy nie mogę tego pojąć. Czyż nie zdają sobie sprawy, że działają na szkodę rozwoju hodowli kanarków. Co gorsze, nie znają podstaw marketingu. Bowiem czerwony gloster - czyż się mylę? - zrobiłby bez wątpienia niebywałą furorę. A czerwony lankaszer? Także. A niech tam, niechajże sobie siedzą i debatują nad zaiste wielkim w ich mniemaniu problemem: czy piórko ma być 2 mm wychylone w lewo, czy w prawo.
Lepiej, gdy powrócę do interesującej historii staffordów. Marzyciele o nowej rasie kanarków czubatych czerwonych zdawali sobie sprawę, że istnieje już taka rasa. To niemiecki z koronką, często zwany też barwnym z koronką. Przestudiowali wnikliwie oba standardy: glostera i niemieckiego z koronką. Podjęli stanowczą decyzję. To musi być ptak pośredni między tymi dwoma rasami, ale o głębokiej czerwieni. Grupka hodowców, wśród której najaktywniejsi to Peter Finn i Jack Askins, zabrała się do pracy. Kojarzyli, krzyżowali, tworzyli. I kiedy Amerykanie oblatywali nierozpoznawalny przez radary samolot, oni utworzyli, a był to rok 1980, ptaka, który prawie że odpowiadał ich wizji. Wstępny okres krystalizacji powstałej rasy przypada na koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Jednakowoż, aby rasa została zatwierdzona należy spełnić określone procedury. I rozpoczęli.
W 1987 r. Peter Finn - tak mi się wydaje - chyba nie miał śmiałości i namówił córkę Zoę, żeby zaprezentowała nową rasę podczas wystawy w Perry Hill w Birmingham. Wbrew początkowym pesymistycznym prognozom kanarki wywołały sporą sensację i serię artykułów w angielskich pismach ornitologicznych. Nazwano je staffordami od miejsca tworzenia. Zaakceptowano rasę. Była to pierwsza od 1950 roku, kiedy to przyjęto Fife Fancy, nowa rasa kanarów powstała i zatwierdzona w Wielkiej Brytanii.
I wszystko dalej potoczyło się wartko, bo już w następnym roku powstał Klubu Kanarka Staffordzkiego (Stafford Canary Club - SCC).
Kiedy w 1990 roku Klub złożył wniosek o członkostwo w Radzie Stowarzyszeń Hodowców Kanarków Wielkiej Brytanii i został przyjęty oraz utworzono nową sekcję, zaszło także ważne i oczekiwane od ponad 100 lat wydarzenie, otóż nastąpiło ostateczne przebicie Eurotunelu łączącego Francję z Wielką Brytanią. (...)
OPIS
(...)
PUNKTACJA
(...)
ZAKOŃCZENIE
(...)
tekst i tabele:
Profesor nadzw. dr Marek Łabaj
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, czerwcowym numerze f&f, nr 06 / 2013 (173)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
Ara niebieskogłowa
WprowadzenieNajbardziej znanymi i najpopularniejszymi papugami Nowego Świata są z pewnością dla wielu osób ary. Wśród osiemnastu obecnie najczęściej wyróżnianych ich gatunków większość ma zielone ubarwienie. Ptaki o takiej barwie upierzenia tradycyjnie klasyfikowane są na dwie grupy: o dużych lub średnich rozmiarach ciała i o małej wielkości. Do drugiej grupy zaliczamy pięć taksonów. Wśród nich najbardziej tajemniczą i najmniej znaną papugą jest bohaterka tego artykułu - ara niebieskogłowa (Primolius couloni).
Jest to jedna z najpóźniej odkrytych ar. Naukowego opisu gatunku dokonał w 1876 r. angielski zoolog i prawnik Philip Lutley Sclater (1829-1913). Nowo opisany takson otrzymał nazwę Ara couloni. Odnosi się ona do przyjaciela Anglika - szwajcarskiego przyrodnika, dyrektora Muzeum Historii Naturalnej w Neuchâtel, Paula Louisa Coulona (1804-1894). Okaz opisowy pochodził ze wschodnich rejonów Peru.
Papuga ta jest jedną z trzech ar zaliczanych do rodzaju Primolius. Dawniej klasyfikowana była do rodzaju Ara oraz Propyrrhura (ta ostatnia nazwa obowiązywała jeszcze do 2001 roku). Nazwa Propyrrhura wskazywała na bliskie pokrewieństwo tego gatunku z rudosterkami z rodzaju Pyrrhura. Jej najbliższymi kuzynkami są ary: marakana (P. maracana) i żółtoszyja (P. auricollis). Nie wyróżnia się u niej podgatunków.
W polskiej literaturze występuje czasami pod nazwą ary górskiej.
WYGLĄDJest to jeden z mniejszych gatunków ar. Dorosły ptak osiąga długość 40 cm. Masa ciała to 207-294 g. Jest to zielona papuga z niebieską głową. Barwa ta na potylicy przechodzi w turkusową. Górna strona ciała jest zielona z lekkim oliwkowym odcieniem na kuprze i pokrywach nadogonowych. Część pokryw skrzydłowych jest zielona, część zaś niebieska. Niebieskiej barwy są również lotki. Spodnia strona ciała jest zielona (o nieco jaśniejszym odcieniu niż wierzch). Nasada sterówek ma kolor czerwonobrązowy, ich końcówki są niebieskie. Spodnia strona ogona i lotek jest oliwkowożółta. Niewielka, naga skóra wokół oka jest szara z lekkim, niebieskawym nalotem. Jest to diagnostyczna cecha gatunku, nie spotykana u żadnej innej z ar. Występują na niej rzędy drobnych, czarnych piórek - widoczne jedynie z bliska. Dziób jest szaroczarny o jasnym zakończeniu. Tęczówka oka jest żółtawobiała. Obrączka wokół oka - czerwona. Nogi są różowawe.
Samiec nie różni się ubarwieniem od samicy, jest tylko nieco od niej większy. Ptaki młode przypominają wyglądem osobniki dorosłe. Można je odróżnić po nieco krótszym ogonie, jaśniejszej nasadzie górnej połowy dzioba i ciemniejszej (szarej) tęczówce oka.
Głos jej jest chrapliwy, nosowy, brzmiący jak: purrr lub raaah.
Nie jest to bardzo towarzyska i społeczna papuga. Przebywa najczęściej w parach lub grupach liczących 3 osobniki. Nie obserwowano u niej tworzenia stad. Czasami przesiaduje ostentacyjnie na górnych, bezlistnych gałęziach najwyższych drzew w okolicy, skąd obserwuje teren. Generalnie jest to jednak nie rzucający się w oczy i stosunkowo cichy ptak, trudny do obserwacji w środowisku naturalnym. Jej lot jest szybki i prostoliniowy. W naturze ptaki młode były obserwowane z dorosłymi w kwietniu. Sezon lęgowy trwa, najprawdopodobniej, od października do kwietnia. Gatunek ten jest regularnie obserwowany na nadrzecznych klifach, gdzie zjada glinę. Nie jest do końca wyjaśniona jej rola w diecie papug. Niewiele więcej szczegółów z życia tego gatunku na wolności jest znanych. Brak jest danych m.in. o pokarmie oraz biologii lęgowej tej ary.
Środowisko życia
(...)
W ogrodach zoo
(...)
Hodowla
(...)
Ochrona
(...)
tekst i zdjęcia: mgr inż. Tomasz Doroń
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, czerwcowym numerze f&f, nr 06 / 2013 (173)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
Zaburzenia pracy przewodu pokarmowego u królików
WSTĘP
Najczęściej spotykanymi niedomaganiami królików są zaburzenia pracy układu pokarmowego. Schorzenia te są przyczyną największych strat w hodowli, poprzez swoją uciążliwość i uporczywość w występowaniu. Bez względu na ilość posiadanych zwierząt w hodowli od czasu do czasu znajdujemy królika martwego. Upadki dotykają zarówno sztuk młodych jak i dorosłych. Ze względu na zazwyczaj większy stan królików młodych wydaje nam się, że pada ich więcej. Warto jednak ewidencjonować ilość królików padłych, nie w liczbach bezwzględnych, lecz w procentach ogólnej liczby zwierząt dorosłych albo młodych. Pozwoli nam to na bardziej precyzyjne określenie przyczyny występujących padnięć.
Prowadząc dokładne zapiski, dotyczące zdarzeń mających miejsce na fermie, a w tym ilości upadków i aktualnego stanu zwierząt, możemy porównać czy występujące upadki są na takim samym poziomie czy też uległy zwiększeniu. Ma to znaczenie zwłaszcza w poszczególnych okresach roku. Jeżeli się na przykład okaże, że zawsze w maju mieliśmy upadki królików młodych, w pierwszym tygodniu po odsadzeniu na poziomie powiedzmy 5%, a w tym roku wzrosły one do 20%, przy niezmienionych parametrach hodowli, wszystkich innych oprócz np. zastosowanej farby do malowania ścian, to z dużą dozą prawdopodobieństwa będzie można stwierdzić, że to właśnie ta farba zaszkodziła królikom. Jest to oczywiście tylko przykład, niemniej oparty na bardo podobnym przypadku zaistniałym w rzeczywistości. Nie byłoby możliwe do określenia, co spowodowało wzrost upadków akurat w takim wieku gdyby nie precyzyjnie prowadzone notatki.
Zła praca przewodu pokarmowego może się objawiać biegunkami, wzdęciami, brakiem apetytu i ogólnym osłabieniem organizmu. Króliki często są osowiałe, trzymają spuszczoną na dół głowę i zgrzytają zębami. W niektórych publikacjach zgrzytanie zębami przedstawiane jest jako objaw bólu. Nie jestem do końca przekonany do takiej interpretacji zjawiska. Pracując w hodowli wielkostadnej, nieraz miałem wątpliwą przyjemność obserwować króliki z poważnymi urazami mechanicznymi i nigdy królik, który cierpiał potworne męki, nie zgrzytał zębami.
BIEGUNKI
Przyczyną wystąpienia biegunek może być zarówno niewłaściwa jakość paszy jak i wody. Stosując paszę o sprawdzonym składzie i z wiarygodnego źródła minimalizujemy ryzyko zatrucia toksynami jak również możliwość braku zbilansowania dawki pokarmowej. U królików bardzo ważną rolę w procesie trawienia odgrywają bakterie zasiedlające przewód pokarmowy, a zwłaszcza jelito ślepe. Bakterie te są odpowiedzialne za prawidłowy przebieg zachodzących w jelitach procesów trawiennych, a ich kondycja i skład gatunkowy jest indywidualną cechą każdego królika i wynika ze stworzonych mu przez hodowcę warunków bytowych. Stabilność składu flory bakteryjnej związana jest zarówno z kwasowością przewodu pokarmowego (z jego pH) jak i z wzajemnego stosunku białka, włókna i energii, zawartych w dostarczanej dawce pokarmowej. Nie należy upatrywać przyczyny wystąpienia biegunek od razu w jakimś czynniku chorobotwórczym. Najpierw należy wykluczyć przyczyny natury żywieniowej i środowiskowej (np. brak dostatecznej higieny, możliwość zatruć pozapokarmowych itp.) a także nadmierny stres zwierząt. Dopiero po wykluczeniu możliwości wystąpienia zmian w składzie paszy czy wody oraz wykluczeniu innych czynników, możemy zacząć się zastanawiać nad możliwością wystąpienia infekcji bakteryjnej (najczęściej są to pałeczki coli), inwazji pasożytów (kokcydioza) czy mało prawdopodobnej infekcji wirusowej (rotawirusy). (...)
(...) DIAGNOZA
(...)
PODSUMOWANIE
(...)
tekst: dr Leszek Antoni Gacek
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, czerwcowym numerze f&f, nr 06 / 2013 (173)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, majowym numerze f&f, nr 05 / 2013 (172)
Powrót do archiwum
Strona główna
Wydawnictwo Fauna&Flora Adres: 45-061 Opole ul. Katowicka 55. Tel. 77/403-99-11.
e-mail:redakcja@faunaflora.com.pl
Redakcja gazety: zespĂłĹ. Redaktor naczelny: Marek Orel, tel. +48 608 527 988.
Sekretarz redakcji: Janusz Wach, tel. +48 606 930 559. Korekta: Iwona Stefaniak.