Kwiecień 2013PAWIE- gatunki, mutacje, hodowla Któż z nas nie zna przepięknych pawi? Powszechne powiedzenie dumny jak paw w pełni odzwierciedla wizerunek ptaka. Istotnie uważany jest za symbol dumy, a nawet za symbol pychy. Chciałoby się dodać, że jest również symbolem piękna. Tu należy się wyjaśnienie, że dotyczy to najbardziej znanego i powszechnie hodowanego na całym świecie, pawia indyjskiego zwanego także pawiem niebieskim. Hodowany i udomowiony od V wieku przed naszą erą. Aż się wierzyć nie chce, że uroda ptaków była sprawą drugorzędną, a hodowano je przede wszystkim ze względu na znakomite i delikatne mięso. Na dworach monarchów serwowano najwymyślniejsze dania z pawi indyjskich, a potrawkę z języków pawich podawano wyłącznie królowi i jego najbliższej rodzinie. Z chwilą wprowadzenia do hodowli znacznie szybciej rosnących i umięśniających się indyków, pawie stały się ptakami ozdobnymi. Dziś hodujemy je wyłącznie ze względów estetycznych. Ptaki te należą do rzędu kuraków Galliformes, rodziny kurowatych Phasianidae i podrodziny pawi Pavoninae, do której włączone są dwa rodzaje, a mianowicie: Pavo z dwoma gatunkami: paw indyjski Pavo cristatus i paw złoty Pavo muticus oraz Afropavo z jednym gatunkiem paw kongijski Afropavo congensis. Opis tych gatunków zacznijmy od najbardziej znanego. PAW indyjski Ojczyzną tego popularnego gatunku są Indie, południowy Nepal za wyjątkiem południowo-zachodniej jego części oraz Sri Lanka. W południowych Indiach spotykany na wysokościach do 1 500 m.n.p.m., natomiast na obszarach u podnóża Himalajów nie występują wyżej niż 700 m.n.p.m. Najczęściej przebywają w rozległych, prześwietlonych lasach. Wcześnie rano oraz wieczorem koguty odzywają się donośnym i przenikliwym okrzykiem. Poza okresem rozrodczym tworzą rodzinne stada składające się z osobników w różnym wieku i różnej płci. Koguty są poligamiczne i w okresie rozrodczym gromadzą wokół siebie 4-5 kur, których bronią przed rywalami. Tokujący kogut pyszni się pięknymi barwami i szeleści olbrzymim, barwnym, mieniącym się wachlarzem, utworzonym z długich piór nadogonowych, zakończonych charakterystycznymi, kolorowymi oczkami. Jednocześnie opuszcza skrzydła, potrząsa nimi i dumnie kroczy, obracając się przed kurą. Wydaje też głębokie, donośne okrzyki. Ptaki pozostają razem przez kilka dni, podczas których kogut parzy się ze wszystkimi kurami, które później odchodzą, aby samotnie przystąpić do lęgu. W płytkim dołku wygrzebanym w ziemi, skąpo wysłanym łodygami, liśćmi i trawą, często ukrytym w kolczastych zaroślach lub między kępami wysokiej trawy, znoszą od 4 do 8 jaj o żółtawo-białych, ciemno nakrapianych skorupkach. Po 28 dniach wysiadywania klują się pisklęta, które przez 48 godzin ogrzewane są w gnieździe przez matkę. Po opuszczeniu gniazda, samica wodzi je w poszukiwaniu pożywienia i chroni przez niebezpieczeństwem i chłodem. W Indiach rozród trwa od czerwca do października, natomiast w Sri Lance od stycznia do kwietnia. Podstawowym pokarmem pawi indyjskich są liczne nasiona, jagody, trawa i inne zielone części roślin, a także owady i ich larwy, pajęczaki, mięczaki oraz płazy, gady i drobne gryzonie. Mimo stosunkowo małej głowy, dorosły paw potrafi połknąć całkiem sporą jaszczurkę. W diecie piskląt i dorastających ptaków dominuje pokarm zwierzęcy. Te okazałe ptaki o imponującym u samców trenie z piór nadogonowych całkiem dobrze latają. Dni spędzają na ziemi, a nocują na gałęziach drzew, zwykle na stałym miejscu. Kogut ma niebieską głowę z białawymi, nieopierzonymi miejscami w okolicach oczu i efektownym czubem, który tworzą niebiesko-zielone, "szczoteczkowate" pióra. Szyja, pierś i górna część grzbietu niebieskie z zielonym połyskiem. Pokrywy skrzydeł popielate z czarnymi prążkami. Lotki i sterówki brązowe. Pióra nadogonowe zakończone pawimi oczkami są o dwie trzecie dłuższe od sterówek i tworzą wspaniały tren, który po rozpostarciu ma kształt olbrzymiego, barwnego wachlarza, błyszczącego zielenią, miedzią i purpurą. Dorosły samiec osiąga 220 cm długości z czego 150 cm przypada na pióra nadogonowe. Kura ma na głowie brązowy z zielonym połyskiem czub. Górna część szyi kasztanowata z zielonym nalotem, skrzydła brązowe, ogon ciemnobrązowy. Dorasta do 90 cm. Młodociane koguty poznamy po jasnoszarych, czarno prążkowanych pokrywach skrzydeł. W drugim roku uzyskują barwy typowe dla kogutów dorosłych, ale dopiero w trzecim roku wyrastają im długie, barwne pióra nadogonowe, tworzące wspaniały tren. Dotychczas nie stwierdzono podgatunków pawia indyjskiego, a więc jest gatunkiem monotypowym. W hodowlach pojawiły się natomiast mutacje i odmiany barwne. Mutacje pawia indyjskiego (...) Hodowla pawia indyjskiego (...) tekst: Andrzej Jarosz (cdn) cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, kwietniowym numerze f&f, nr 04 / 2013 (171)Krasnogonek oliwkowyPrzyglądając się wielu przedstawicielom drobnej egzotyki na szczególną uwagę zasługuje krasnogonek oliwkowy. Ten niewielkich rozmiarów ptaszek charakteryzujący się wręcz niewysłowioną radością życia w magiczny sposób przykuwa uwagę każdego miłośnika drobnej egzotyki. Do napisania niniejszego materiału skłoniło mnie dość spore i ciągle rosnące zainteresowanie tym wdzięcznym oraz pełnym życia małym skrzydlatym stworzeniem. W niniejszym artykule przybliżę Państwu zagadnienia związane z żywieniem, warunkami bytowymi oraz dziedziczeniem mutacji barwnych, gdyż ten temat budzi wielkie zainteresowanie oraz ciekawość wśród, początkujących jak i tych bardziej doświadczonych hodowców. Charakterystyka Krasnogonek oliwkowy (Neochmia ruficauda), potocznie nazywany przez hodowców w starej nomenklaturze astryldem trzcinowym lub po prostu trzcinowcem w warunkach naturalnych zasiedla obszary północnej części Australii. Ornitolodzy wraz z miłośnikami tej cudownie barwnej krainy wyodrębnili dwie odmiany geograficzne Neochmia ruficauda ruficauda oraz Neochmia ruficauda clarescens. Ta pierwsza odmiana jest dość charakterystyczna mianowicie maska (czerwony kolor głowy) zajmuje niewielki obszar głowy. Rysunek podbrzusza jak i boki ciała posiadają niewielką ilość cętek. Odmiana ta jest spotykana praktycznie na całym obszarze Quensland. Neochmia ruficauda clarescens zamieszkuje północnozachodnią część kontynentu Australii. Kolorystyka ubarwienia tej odmiany jest bardziej soczysta jak i intensywniejsza. Maska jest znacznie większa, a jej kolor bardzo jaskrawy. Rozróżnienie tych odmian w hodowlach, niestety nie jest możliwe na skutek kojarzenia tych odmian między sobą. Cechy charakterystyczne dla danej odmiany praktycznie zanikły. Te pełne wigoru małe stworzenia teoretycznie obecnie można rozmnożyć niemal w każdych warunkach. Warto jednak na początek zaznajomić się z biologią ich życia. Wielkość tego energicznego ptaszka to 11-12 cm. Różnice płci są widoczne gołym okiem: samce różnią się od samic wielkością maski oraz ciemniejszym (bardziej wyrazistym rysunkiem cętek) zabarwieniem podbrzusza. U osobników jeszcze nie wybarwionych rozróżnienie płci nie jest wcale proste. Jednak wprawne oko hodowcy potrafi wyłonić kilka cech odróżniających samce od samic. Pierwszą, a zarazem najpewniejszą cechą jest śpiew szarych kawalerów. Kolejną jest budowa głowy. U młodocianych samczyków jest ona masywniejsza poczynając od górnej nasady dzioba. U samiczek główka jest smukła. Zauważyć to można niemal bezbłędnie, gdy patrzymy na młode osobniki z pewnej odległości z góry. Warunki bytowe Krasnogonki z powodzeniem można hodować zarówno w obszernych wolierach jak i klatkach. Są stworzeniami o łagodnym usposobieniu ich wrodzona towarzyskość, żywotność czynią te żywe perełki, stworzeniami przyjaznymi nie tylko w stosunku do swego gatunku, ale również do innych ptaków przebywających w ich towarzystwie. Krasnogonki oliwkowe wręcz przepadają za jakąkolwiek roślinnością, na której tle prezentują się niezwykle urokliwie. Wtedy to dopiero możemy zaobserwować ich naturalność. Do tego dobrze nadają się różnego rodzaju bluszcze, sztuczna roślinność oraz iglaki, które ze względu na swą żywiczność, charakteryzują się sporą żywotnością wystroju. Następnym istotnym elementem wystroju ich przestrzeni życiowej jest basen lub kuweta z czystą wodą. Krasnogonki wręcz przepadają za wodnymi uciechami do tego stopnia, że najchętniej by z niej wcale nie wychodziły. Należą do ptaków, o których można powiedzieć, że są długowieczne, gdyż jak na tak niewielkich rozmiarów stworzenia, dożywają 15 lat, a nawet więcej. W swej hodowli posiadam osobniki w tym wieku, które bez żadnych komplikacji wyprowadzają potomstwo od 4 do 6 sztuk z lęgu. Temperatura pomieszczeń, w których będziemy hodować nasze ptaki nie powinna spadać poniżej 12oC. Jednak najbardziej optymalna to 16-21oC. Dojrzałość płciową krasnogonki uzyskują po ukończeniu roku. Lecz najlepsze rezultaty hodowlane uzyskuje się wtedy, gdy przyszła para lęgowa ma skończone dwa lata. Dopiero wtedy u ptaków budzi się odpowiednio rozwinięty instynkt macierzyństwa. Gdy jednak z różnych przyczyn zdecydujemy wcześniej uzyskać potomstwo od naszych ptaków lub gdy nie znamy dokładnego wieku możemy się niemile rozczarować. Zbyt młode samice będą miały problemy z zniesieniem jaj (zaleganie), jaja będą znoszone na dno klatki w różne miejsca, a nie do budki. Nie przystąpią do inkubacji a jeżeli już to wysiadywanie będzie ograniczać się do kilku dni. Natomiast zbyt młode samce zawsze będą w stanie ogólnego zaświergolenia i nie pozwolą samicy spokojnie przystąpić do wysiadywania po naniesieniu, gdyż będą ją wręcz prześladować chęcią kolejnych kopulacji. Jednak obecne pogłowie tego gatunku ptaków w Polsce do lęgów przystępuje bez żadnych problemów. Rozmnażanie (...) Mutacje (...) Uwagi końcowe (...) tekst: Tomasz Kuziemkowski cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, kwietniowym numerze f&f, nr 04 / 2013 (171)Ryś- tajemniczy kot Mimo, że ryś jest trzecim największym po niedźwiedziu i wilku polskim drapieżnikiem i najpotężniejszym z europejskich kotów, to jeszcze do niedawna wiedza na jego temat była niewielka i powierzchowna. Burzliwa historia Ryś inspirował ludzi z epoki kamienia, którzy oddawali mu cześć, rysowali jego podobizny w jaskiniach, a na szyi nosili amulety wykonane z jego zębów i pazurów. Rysie pojawiały się na igrzyskach cezarów, a ówcześni Rzymianie wierzyli, że zwierzę to jest w stanie widzieć nawet przez drewno i kamienny mur. W późniejszych czasach skóra rysia, dzięki puszystemu i jedwabistemu włosiu, uważana była za najwspanialszą do wyrobu futer i obszyć płaszczów. Zwierzę szybko stało się obiektem pożądania wielu myśliwych, a królewscy łowczy postrzegali go jako najwspanialsze ze zwierząt łownych. W późniejszych czasach, gdy człowiek coraz śmielej zasiedlał obszary blisko lasów, nocne spotkania z rysiem stawały się coraz częstsze. Uważano, że ten prowadzący skryty tryb życia kot jest krwawą bestią, która morduje wszystko, co napotka na drodze, a polując zabija więcej ofiar niż jest w stanie zjeść. Twierdzono, że napada na wszystkie zwierzęta gospodarskie, a nawet jest w stanie zabić dziecko, które oddali się od domu. Rysiowi, a przede wszystkim jego oczom przypisywano niezwykłe zdolności - uważano, że zwierzę może wypatrzyć ofiarę z ogromnej odległości. Niestety, taki przekazywany z pokolenia na pokolenie obraz rysia doprowadził do tego, że stał się on jednym z najrzadszych ssaków Europy, a w samej Polsce można doliczyć się zaledwie 200 sztuk. Jeszcze 300 lat temu tego pięknego kota spotkać można było w całej Europie. Dziś naturalne ostoje rysia zachowały się tylko w północno- wschodniej części naszego kontynentu. Z kolei w Polsce kot ten zamieszkuje kilka rozległych kompleksów leśnych w województwach wschodnich oraz Karpaty. Największym problemem w zwiększeniu populacji rysia oprócz kłusownictwa jest zanikający areał gęstych lasów liściastych i mieszanych, w których kot ten najlepiej się czuje. A wiedzieć trzeba, że jeden osobnik potrzebuje do przeżycia minimum 1000 hektarów. Ryś jest samotnikiem i nie toleruje na swoim terytoriów innych przedstawicieli swojego gatunku, z wyjątkiem okresu rui, dlatego średniej wielkości polski park narodowy może pomieścić zaledwie kilka osobników tego pięknego kota. Dużym problemem jest także poszerzające się rozczłonkowanie i izolacja obszarów zadrzewionych. Ryś jest zwierzęciem niezmiernie skrytym i genetycznie przystosowanym do funkcjonowania w puszczy. Nie jest w stanie przemierzać znacznych odległości na obszarze bezdrzewnym. Wytyczenie ogrodzonej drogi szybkiego ruchu przez las lub wycięcie drzew będących łącznikiem między jednym, a drugim kompleksem leśnym uniemożliwia zwierzętom migrację, a tym samym ogranicza reprodukcję. Ryś w Polsce nie ma łatwo, a niektórzy naukowcy uważają, że gdyby nie ciągłe, sztuczne i naturalne zasilanie polskiej populacji rysiami z Białorusi, Litwy czy Słowacji to w naszym kraju gatunek mógłby być uważany za wymarły. Pędzle na uszach i krótki ogon (...) Apetyt na sarny i zające (...) tekst i zdjęcia: dr inż Radosław Kożuszek cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, kwietniowym numerze f&f, nr 04 / 2013 (171)Oko w oko z ... |