 
| ||
 | ||
 |
||
Sierpień 2014
Kur siwy
SYSTEMATYKAKur siwy (Gallus sonneratii) został naukowo opisany w 1813 roku przez holenderskiego zoologa i arystokratę Coenraada Jacoba Temmincka (1778-1858). Badacz bazował na okazie przesłanym mu przez francuskiego przyrodnika Pierrea Sonnerata (1748-1814), który zdobył go na obszarze Indii w czasie swojej podróży do Dalekiego Wschodu w latach 1774-1781. Holender w podziękowaniu za to, że to jemu przypadło w udziale opisanie nowego dla nauki taksonu nadał mu nazwę pochodzącą od nazwiska Francuza. Jest blisko spokrewniony z kurem bankiwa i cejlońskim
(G. lafayetii). Z tym pierwszym, na obszarach gdzie ich zasięgi występowania stykają się, tworzy nawet płodne mieszańce.
WYGLĄD
Jest wielkości kury domowej. Samiec ma długość 70-80 cm i masę ciała równą 790-1 136 g. Natomiast samica osiąga 38 cm długości i masę 705-790 g. Sylwetką ciała przypomina inne kury. Samiec odznacza się stosunkowo małymi koralami i niewielkim grzebieniem na głowie.
Podobnie jak u innych kurów, również i u tego występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Ciekawym aspektem jego biologii jest przywdziewanie na czas toków przez samce szaty godowej (tego typu dwie szaty występują również u kura bankiwa).
KOGUT
Zgodnie z polską nazwą gatunkową samiec cechuje się szarym ubarwieniem. W szacie godowej wyróżnia się posiadaniem długich, zakończonych płytkami rogowymi ozdobnych piór na szyi i karku. Każde takie pióro jest barwy czarnej z szarą obwódką i dwiema bądź trzema białymi i złotożółtymi plamkami. Pióra grzbietu i kupra są purpurowoczarne z popielatymi i białymi obramowaniami oraz środkiem. Z daleka stwarza to wrażenie, że niemal cały wierzch ciała jest popielaty z czarnym kreskowaniem. Analogicznie ubarwiony jest spód ciała. Skrzydła są czarne, zaś ramiona i wydłużone pokrywy nadogonowe rdzawobrązowe. W ogonie widoczne są długie, metalicznie błyszczące pióra. Na głowie dobrze widoczny jest ząbkowany, czerwony grzebień, nagie policzki oraz dzwonki u nasady dzioba. Na różowawych nogach obecne są ostrogi. Dziób jest żółtawy z ciemniejszym końcem, zaś tęczówka oka żółta do pomarańczowo-brązowej.
Samiec w szacie spoczynkowej (noszonej podczas pory monsunowej) nie posiada ozdobnych, wydłużonych piór na głowie i szyi oraz długich sterówek w ogonie. Ponadto jego grzebień jest mniejszy.
KURAZnacznie skromniej ubarwiona samica jest brązowa. Pióra na skrzydłach i grzbiecie mają białe, podłużne kreski. Lotki i sterówki są czarne. Gardło jest białawe. Pióra na niemal całym spodzie ciała są białawe z czarnym obramowaniem, co tworzy obraz charakterystycznego łuskowania. Na głowie widoczny jest u niej mały grzebień. Nogi pozbawione są ostróg.
MŁODE
Ptaki młode przypominają ubarwieniem samicę. U młodych samców w pierwszym roku życia pojawiają się ozdobne pióra na szyi, a sterówki ogona są już wydłużone. Samce pełną szatę osobników dorosłych osiągają w drugim roku życia.
Co ciekawe w ubarwieniu tego gatunku, w zależności od miejsca występowania, stwierdza się pewne różnice. Najciemniejsze osobniki spotyka się w południowo-zachodniej części zasięgu, zaś najjaśniejsze na północy areału. Różnie brzmią również głosy kurów siwych zamieszkujących poszczególne regiony Indii. Jednakże jak dotąd nie opisano w obrębie tego gatunku odrębnych form geograficznych. Wyodrębniany przez niektórych systematyków podgatunek wangyeli nie jest powszechnie uznawany.
ŚRODOWISKO ŻYCIA I BIOLOGIA
(...)
LĘGI
(...)
HODOWLA
(...)
OCHRONA
(...)
Tekst i zdjęcia:
mgr inż. Tomasz Doroń
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, sierpniowym numerze f&f, nr 08 / 2014 (187)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
Kaczka piżmowa
WSTĘP
Kaczka piżmowa (Cairina moschata) to dość popularny przedstawiciel blaszkodziobych często utrzymywany w hodowlach ze względu na łagodne usposobienie, ciekawy wygląd a także barwne upierzenie. Dawniej popularna była jako ptak użytkowy ze względu na smaczne mięso. Obecnie traktowana jest jako ptak ozdobny a nadwyżki hodowlane często przeznacza się na ubój w celu pozyskania mięsa. Pierwotnie zamieszkiwała lasy i leśne oczka wodne w Ameryce Południowej. Mimo egzotycznego pochodzenia dobrze znosi warunki klimatyczne panujące w naszym kraju również w zimie. Powstałe nowe odmiany barwne spowodowały znaczący wzrost zainteresowania tym gatunkiem kaczek wśród hodowców.
POCHODZENIE
Udomowione kaczki piżmowe pochodzą od występującej w Ameryce Południowej dzikiej kaczki piżmowej. Obszar jej występowania jest dość szeroki obejmuje pas od Meksyku po Paragwaj. Mimo iż należy do tego samego rzędu co inne kaczki domowe cechuje ją odmienne pochodzenie. Wszystkie udomowione rasy kaczek domowych pochodzą od kaczki krzyżówki, natomiast kaczka piżmowa od dzikiej kaczki piżmowej. Inne pochodzenie tych kaczek widoczne jest w przypadku krzyżowania z innymi rasami kaczek domowych co skutkuje powstaniem bezpłodnych mieszańców międzygatunkowych tzw. mulardów. Zjawisko powstawania mulardów wykorzystuje się w celu pozyskiwania mieszańców do chowu wielkotowarowego z przeznaczeniem ich na ubój. Mieszańce te powstają z krzyżowania kaczora piżmowego oraz kaczki pekin. Pierwotnie udomowiona została przez Indian południowo-amerykańskich, którzy cenili ją jako ptaka dostarczającego mięsa. Pierwsze osobniki tego gatunku sprowadzone zostały w XVI wieku przez hiszpańskich konkwistadorów, następnie dotarły do Francji, a stamtąd sprowadzone zostały na tereny Polski. Obecnie również są bardzo popularnym ptakiem rzeźnym we Francji, gdzie szczególnie cenione jest ich mięso, które cechuje małe otłuszczenie tuszki. W Polsce popularne były ze względu na małe wymagania oraz dobry instynkt wysiadywania jaj i wodzenia piskląt. Obecnie ich znaczenie jako ptaków rzeźnych jest mniejsze natomiast zyskały szerszą popularność jako ptaki ozdobne.
CHARAKTERYSTYKA
Jedną z zalet posiadania tego gatunku jest możliwość obserwacji ciekawych zwyczajów tych ptaków. Kaczki piżmowe często nazywane są kaczką niemą co odnosi się do braku wydawanych przez nie charakterystycznych odgłosów wydawanych przez inne gatunki kaczek. Jest to zaletą gdyż wydawane przez inne gatunki kaczek odgłosy kwakania są często uciążliwe dla sąsiadów. Są one również poligamiczne co oznacza, że na jednego kaczora przeznaczyć można kilka kaczek. Pierwotne upierzenie dzikich kaczek piżmowych jest czarne z metalicznym zielonym połyskiem. Wokół oczu występuje nieopierzony obszar gołej skóry nazywany maską. Maska zazwyczaj ma barwę czerwoną lecz spotykane są również osobniki o czarnej masce. Palce połączone są błoną pławną, ptaki te nie są jednak tak ściśle związane ze środowiskiem wodnym jak inne gatunki kaczek, które wymagają choćby dostępu do małego oczka wodnego. Osiągają dość dużą masę ciała samce około 4-5 kg samice znacznie mniej około 2-2,5 kg. Znaczny dymorfizm płciowy pod względem masy ciała spowodował, że kaczory utraciły zdolność do lotu, natomiast samicom warto podciąć lotki. Okres jesienny to czas łączenia się w stada reprodukcyjne. W tym okresie zaobserwować można niejako konwersacje pomiędzy kaczkami, które zbierają się w grupkę machając w swoje strony głowami oraz wydając krótkie kwakliwe dźwięki. Kaczki są bardzo opiekuńczymi matkami, często wykorzystywane są jako mamki dla innych gatunków blaszkodziobych przejawiających w mniejszym stopniu instynkt wysiadywania jaj i opieki nad pisklętami. Gatunek ten bardzo łatwo oswaja się, są to jedne z bardziej kontaktowych ptaków. Nie wykazują agresji względem opiekuna ani innych gatunków ptaków, mogą więc koegzystować na jednym wybiegu z innymi gatunkami należącymi do drobiu ozdobnego. Agresja przejawiana jest jednak w okresie rozrodczym pomiędzy samcami, które toczą ze sobą walki. Zazwyczaj jednak samiec o niższej pozycji po przegranej walce unika dominującego samca i nie dochodzi więcej pomiędzy nimi do utarczek.
WARUNKI HODOWLI (...)
KIERUNKI UŻYTKOWANIA
(...)
LĘGI i ODCHÓW MŁODYCH
(...)
ODMIANY BARWNE
(...)
PODSUMOWANIE
(...)
tekst:
mgr Marcin Różewicz
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, sierpniowym numerze f&f, nr 08 / 2014 (187)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
Króliki angorskie
W opublikowanym przez Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt Wzorcu Królików możemy znaleźć informacje o królikach angorskich. Jest to rasa zarejestrowana w Polsce, lecz już prawie zupełnie zapomniana. W dalszej części artykułu będą Państwo mieli możliwość zapoznania się z aktualnym stanem hodowli, opisanym przez studentkę z Krakowa, zajmującą się hodowla tej rasy, Panią Ewę Król. Na początek jednak kilka informacji dotyczących wzorca rasowego.CECHY RASOWOŚCI
Króliki angorskie, pomimo że zaliczane do ras średnich są zwierzętami o niskiej masie. Młode w wieku 3 miesięcy osiągają zaledwie 1,5 kg. Dopiero w wieku ok. pięciu miesięcy dochodzą do wagi 2,5 kg. Tylko sztuki dorosłe, powyżej jednego roku, mogą osiągnąć masę ciała większą niż 5,0 kg.
Króliki charakteryzują się harmonijną budową ciała o walcowatym tułowiu. Mają mocno osadzoną głowę na krótkiej szyi. Silne nogi, niezbyt długie, ogon krótki i przylegający do ciała. Samice mogą mieć niewielkie, symetryczne podgardle.
Uszy stojące i mięsiste, silnie owłosione z pędzelkami na końcach o długości od 11 do 12 cm. Nad oczami wyraźnie zaznaczona "grzywka" z dłuższych włosów, podobnie jak "bokobrody" na policzkach. Kępki wydłużonych włosów na końcach uszów, nad oczami i na policzkach są cechą wyróżniającą tej rasy.
Podstawowym produktem od królików angorskich jest ich wełna. Strzyżenie przeprowadza się co trzy miesiące, po uzyskaniu przez sierść długości ok. 6 cm. Długość ta występuje na całym ciele. Poszczególne włosy charakteryzują się wyraźnym karbowaniem, ułatwiającym uzyskanie dobrego i mocnego splotu w wyrobach. Okrywa włosowa bardzo gęsta, tak że przy rozdmuchiwaniu nie widać skóry. Włosy ościste delikatne, słabo widoczne natomiast podszyciowe bardzo gęste. Barwa okrywy włosowej na całym tułowiu biała z dopuszczalnym odcieniem kości słoniowej.
Angora biała może występować jako angora czerwonooka (Ac) lub angora niebieskooka (An).
ANGORY w POLSCE
Królik angorski jest zwierzęciem użytkowym, o którym w Polsce już prawie zapomniano. Nie widuje się prawdziwych królików angorskich na wystawach oraz w hodowlach. Co prawda na ubiegłorocznej wystawie królików w Wieluniu prezentowano dwie sztuki, jednak były to króliki pochodzenia zagranicznego.
Angory występują w kilku typach. Wśród królików średniej wielkości wyróżnia się typy: francuski, niemiecki oraz angielski, różniące się budową oraz okrywą włosową. Wyhodowano także króliki angorskie satynowe, o połyskującej okrywie, dające ciekawe włókno. Pomimo tej dużej różnorodności wśród królików typu angora, spotyka się prawie wyłącznie króliki będące długowłosymi miniaturami, które są chętnie utrzymywane w domach jako maskotki. Hobbystyczne miniaturki mają jednak niewiele wspólnego z królikami angorskimi, które kiedyś były utrzymywane w naszym kraju w celu pozyskania wełny.
W drugiej połowie ubiegłego wieku hodowcy wiązali duże nadzieje z królikami angorskimi jako
(...) ANGORY na ŚWIECIE (...) UŻYTKOWANIE HOBBYSTYCZNE - SZANSA DLA ANGOR (...)
tekst:
dr Leszek Antoni Gacek
Ewa Król
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, sierpniowym numerze f&f, nr 08 / 2014 (187)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
Kuny i lisy
KUNA
Pożyteczny intruz
Dawniej kuny domowe zwane kamionkami występowały głównie w jasnych, starych lasach, szczególnie tam gdzie znajdowały się osuwiska, skały i niewielkie jaskinie. W momencie, gdy ludzie stawiali domy i zabudowania gospodarcze, z rzadko odwiedzanymi piwnicami i zagraconymi strychami, kamionki zaczęły wykorzystywać ludzkie budowle jako bezpieczne schronienia. Kuny przebywając w domu, budynku gospodarskim czy w stercie drewna bądź na złomowisku zachowują się podobnie jak w środowisku naturalnym, co może przysporzyć właścicielom posesji wielu niedogodności. Kuny domowe dają sobie nawet radę w dużych miastach, polując na gołębie, szczury, myszy, wróble i penetrując kosze na śmieci. Prowadzą przy tym tak skryty tryb życia, że zazwyczaj w ogóle się ich nie widzi. Oprócz kuny domowej w Polsce występuje też kuna leśna, czyli tumak, która zamiast ludzkich zabudowań gustuje głównie w dużych i starych lasach obfitujących w dziuple, nory, zwalone pnie i zakrzaczenia. Oba gatunki są do siebie bardzo podobne. Długość ich ciała wynosi ok. 42-59 cm, a długość ogona 16-32 cm, z czego samce są zwykle większe od samic. Kuny mają proporcjonalna sylwetkę, niewielką głowę, wydłużony tułów i puszysty długi ogon. Są brązowo ubarwione z kontrastową, jasną plamą na szyi i piersi. Ta plama stanowi ważną cechę, po której można odróżnić kamionkę od tumaka. Tumak jest nieco ciemniejszy od kamionki, ma żółtawe podgardle ciągnące się, aż na piersi i jasny nos. Posiada także mocno owłosione łapy, których włosy zimą przykrywają opuszki palców. Kamionka z kolei ma podgardle białe, w kształcie litery Y, a nos czarny. Łapy nie są tak mocno owłosione jak u tumaka, a ich włosy nigdy nie przykrywają opuszków palców. Chyba najprostszym sposobem na odróżnienie obydwu kun jest fakt, że ta spotkana w lesie będzie kuną leśną, a ta kręcąca się wokoło zabudowań - domową.
Nieprzespane noce
Kuna w domu to szczęście albo przekleństwo. Wszystko zależy od kilku czynników i punktu widzenia właścicieli posesji. Kuna to zwierze o nocnej aktywności, dlatego w ciągu dnia pozostaje niewidoczna. O jej fizycznej bytności można domyślać się tylko po wałeczkowatych odchodach oraz pozostałościach po jej nocnej uczcie. Między innymi z tych powodów ludzie nie chcą aby kuny dzieliły z nimi dom. Jednak kunie odchody i resztki niedojedzonych gołębi to nic w porównaniu z nocnymi pozorowanymi walkami i gonitwami jakie prowadzą podrastające kunięta. Te pełne energii zwierzęta mogą przysporzyć gospodarzom wielu nieprzespanych nocy. Oprócz baraszkowania na metalowych dachach i w rynnach kuny lubują się w obgryzaniu kabli, przewodów hamulcowych, wyrywaniu wełny ocieplającej strop i przewracaniu wszystkiego co stanie im na drodze. Kuny mogą polować także na małe zwierzęta gospodarskie (gołębie, kurczaki, króliki) w tym na naszych pupili. To wszystko wystarcza, że niektórzy za wszelką cenę chcą się pozbyć tych niesfornych sublokatorów. Bezwzględnie należy pamiętać, że mimo wpisania kun na listę zwierząt łownych niedozwolone jest ich odławiane i przetrzymywanie bez specjalnego zezwolenia, a polować na nie mogą jedynie myśliwi.
Jednak kun można pozbyć się z domu bardzo łatwo.
(...)
Najlepsza łapka na myszy
(...)
Kino nocne
(...)
LIS
Rudy spryciarzLis pospolity pierwotnie zamieszkiwał rozległe kompleksy leśne, gdzie w swoich rozbudowanych kompleksach nor ukrywał się przed czyhającymi na niego wilkami i rysiami, a wścieklizna rokrocznie dziesiątkowała jego pobratymców. Dziś nie narażony na nic rudy drapieżnik stał się nie tylko niekwestionowanym królem lasów, ale swoje panowanie rozpostarł nawet na pola, łąki, parki miejskie, śmietniki i ogrody.
Transporter wścieklizny
Jeszcze do lat 90. XX wieku lis uważany był za głównego roznosiciela wścieklizny. Właściciele psów i kotów mieszkający blisko obszarów leśnych obawiali się, że każda ucieczka pupila z domu może być równoznaczna z zawleczeniem przez niego tej groźnej choroby zakaźnej. Wybawienie przyszło z Europy Zachodniej, gdzie już od lat 50. XX wieku zaczęto pracować nad możliwością szczepienia lisów przeciw wściekliźnie. Program zakończył się ogromnym sukcesem i już pod koniec lat siedemdziesiątych zachodnioeuropejskie pola i lasy usiane były obficie kostkami mięsnymi z lekiem, który miał wyzwolić świat zwierzęcy od wścieklizny. Lis jako wszystkożerca i tym samym oportunista nie gardził owymi smacznymi cackami i tym samym z dnia na dzień stawał się niezniszczalny. Niemieccy badacze środowiska dowiedli jednak, że zarażone polskie lisy przekraczają Odrę, a walka z chorobą na terytorium Niemiec jest wówczas niewystarczająca. Skutkiem czego w latach dziewięćdziesiątych zaoferowano Polsce, że również na jej terytorium odbędzie się akcja przeciwko wściekliźnie. Podobnie jak w Europie Zachodniej tak i w Polsce chorobę praktycznie wyeliminowano. Tym samym znikła główna przyczyna śmiertelności lisów, a one same stały się praktycznie niezniszczalne. Z polskiego krajobrazu zniknęli ich główni wrogowie czyli: wilki, rysie, orły i orliki, a myśliwskie polowania stały się niemodne i nieopłacalne. Dziś nie narażone praktycznie na żadne zagrożenia lisy święcą triumfy praktycznie w każdym biotopie, w każdej części kraju.
Lisia plaga
(...)
Mądry i przebiegły(...)
tekst:
dr Radosław Kożuszek
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, sierpniowym numerze f&f, nr 08 / 2014 (187)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
Powrót do archiwum
Strona główna
Wydawnictwo Fauna&Flora Adres: 45-061 Opole ul. Katowicka 55. Tel. 77/403-99-11.
e-mail:redakcja@faunaflora.com.pl
Redakcja gazety: zespĂłĹ. Redaktor naczelny: Marek Orel, tel. +48 608 527 988.
Sekretarz redakcji: Janusz Wach, tel. +48 606 930 559. Korekta: Iwona Stefaniak.