Wrzesień 2014
Gwinejka
Gwinejka (Pteronetta hartlaubii) została opisana w 1859 roku przez amerykańskiego ornitologa Johna Cassina (1813-1869) pod nazwą Querquedula Hartlaubii. Okaz opisowy pochodził z okolic rzeki Camma w Gabonie. Amerykanin nazwał nowy gatunek kaczki nazwiskiem niemieckiego fizyka i ornitologa Karela Johana Hartlauba (1814-1900), który w połowie XIX wieku kolekcjonował ptaki w czasie pobytu w Afryce Wschodniej (opisując przy tym ponad 30 nowych taksonów).
W 1895 roku włoski zoolog Tommaso Salvadori (1835-1923) zakwalifikował ją do rodzaju Pteronetta. W systematyce tradycyjnie umieszczana jest w grupie tzw. kaczek leśnych (Cairini) obok dwóch gatunków piżmówek. Nie wyróżnia się u niej podgatunków. Dawniej opisywana forma albifrons nie jest obecnie uznawana za odrębny podgatunek.
WYGLĄD
Jest to stosunkowo duża kaczka o wydłużonym ciele. Długość ciała wynosi 56-58 cm, zaś jego masa 0,7-1,1 kg. Samiec jest większy od samicy. Dymorfizm płciowy jest słabo widoczny. Głowa i górna część szyi są czarne ze zmiennej wielkości białą plamą u nasady dzioba. U wielu ptaków z północno-wschodniej części Demokratycznej Republiki Kongo (DRK, dawny Zair) białe pióra występują również wokół oka, a czasami nawet niemal na całej głowie. Dawniej tego typu osobniki opisywano jako odrębny podgatunek (albifrons). Pozostała część ciała jest kasztanowobrązowa. Część skrzydeł, kuper i ogon są ciemnokasztanowe. Pokrywy skrzydłowe są niebieskawe (cecha najlepiej widoczna przy rozpostartych skrzydłach). Dziób jest czarny z szarą lub żółtawą poprzeczną przepaską u końca. Podobnego koloru plamkowanie występuje pod nozdrzami. Paznokieć na końcu dzioba jest czarny. W okresie lęgowym nasada dzioba jest nabrzmiała. Tęczówka oka i nogi mają barwę brązową.
Samica przypomina ubarwieniem samca. Różni się od niego nieco bledszym odcieniem całego upierzenia. Na przodzie głowy posiada jedynie nieliczne białe pióra lub jest pozbawiona tej cechy. Jej dziób jest jaśniejszy z różowocielistą przepaską. Tęczówka oka jest jaśniejsza niż u samca.
Ptaki młode odznaczają się płowymi końcówkami piór na głowie, szyi i spodzie ciała.
Szata puchowa piskląt cechuje się ciemnobrązowym wierzchem tułowia i żółtawym spodem ciała. Na głowie dobrze widoczna jest ciemna czapeczka, pasek oczny i plama na pokrywach usznych. Jaśniejsze partie na głowie i szyi mają często pomarańczowy nalot. Ich dziób i nogi są czarne.
ŚRODOWISKO ŻYCIA
Jest to gatunek endemiczny dla Afryki Równikowej. Występuje na rozległym obszarze rozciągającym się od Gwinei, Sierra Leone i Liberii na zachodzie, dalej na wschód m.in. przez Nigerię, Kamerun do zachodniej Ugandy, Rwandy i Burundi. Areał występowania tej kaczki jest szacowany na ok. 4 mln 280 tys. km2. Dzieli się on na dwie główne populacje, oddzielone od siebie niewielkim pasem na obszarze Togo i Beninu (gdzie gatunek ten nie występuje).
Środowiskiem jej życia są strumienie i małe rzeki przepływające przez lasy deszczowe i galeriowe. Dodatkowo można ją spotkać nad ciekami wodnymi w zadrzewionych fragmentach sawanny. Na obszarze Konga i Kamerunu była również obserwowana nad słonowodnymi akwenami. Prowadzi osiadły, skryty tryb życia. Nie jest bojaźliwa i niekiedy daje się obserwować z bliższej odległości. Rzadko się odzywa. Jej głos przypomina nieco ten występujący u krzyżówki (Anas platyrhynchos). Przebywa najczęściej parami lub w małych grupach. Większe stada (liczące ponad 30 osobników) były obserwowane nad stawami i większymi rzekami, gdzie przechodziły pierzenie. Kaczka ta chętnie odpoczywa siedząc na gałęziach dużych drzew zwisających nad wodą. Unika przebywania na otwartej wodzie i w nasłonecznionych miejscach. Nie tworzy mieszanych grup z innymi kaczkami lub gęsiami. Żeruje najprawdopodobniej wieczorami nad gęsto porośniętymi przez roślinność brzegami strumieni i rzek. Skład jej pożywienia nie jest dobrze znany. Przeważa w nim pokarm pochodzenia zwierzęcego (larwy owadów głównie ważek, słodkowodne ślimaki, małże, wodne skorupiaki, pajęczaki). Swoją dietę uzupełnia o drobne nasiona, korzenie i kłącza.
LĘGI
(...)
HODOWLA
(...)
OCHRONA
(...)
tekst i zdjęcia:
Tomasz Doroń
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, sierpniowym numerze f&f, nr 09 / 2014 (188)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
Czyżyk magellana
WSTĘP
Nazwał Ocean Spokojny. Jako pierwszy opłynął Ziemię. Jego towarzysze wyprawy poznali zwierzę, które nazwali wielbłądem bez garbu, była to być może lama, guanako, wigonia lub alpaka. Określili też czarną gęsią niezbyt smakowitego ptaka, którego trzeba było obdzierać, a nie skubać - prawdopodobnie chodziło o pingwina. Działo się to w latach 1519-1521 w Ameryce Południowej. A któż to taki? To Ferdynand Magellan, portugalski żeglarz w służbie hiszpańskiej, odkrywca i morski podróżnik. Jego imieniem Fringilla magellanica nazwał francuski ornitolog Louis Jean Pierre Vieillot w 1805 roku atrakcyjnego czyżyka. To o nim ten artykuł.
Czyżyki magellana w moich chowach pojawiły się dwukrotnie. Najpierw w latach dziewięćdziesiątych w hodowli klatkowej. I obecnie, w hodowli wolierowej. Moim celem było sprawdzenie możliwości adaptacyjnych czyżyków do warunków całorocznej hodowli wolierowej. Dwa lata temu nabyłem parkę tego gatunku. Doskonale przezimowały w wolierze. Na początku marca - ku mojej rozpaczy - (niestety z mojej winy) samczyk umknął z woliery. A wszystko zapowiadało się tak dobrze. No cóż, rok zmarnowany. W jesieni 2013 roku dokupiłem samczyka i jeszcze jedną parkę. Z wcześniejszych obserwacji znałem czupurność samczyków w okresie godowym. Dlatego też parki umieszczone zostały w różnych wolierach. Zima minęła bez zakłóceń. Zresztą cóż to była za zima? Chociaż przez kilka dni temperatura w mojej okolicy utrzymywała się w granicach 15-170C poniżej zera. No i jaki efekt hodowli? Zanim coś więcej napiszę, przedstawię podstawowe informacje o tym gatunku. Rozpocznę od systematyki, bo ta jest dyskusyjna.
SYSTEMATYKA
Nazewnictwo
Ów czyżyk określany jest dwoma polskimi nazwami. Częściej hodowcy zwą go czyżykiem magellana, chociaż poprawna nazwa to czyż kapturowy. I jedna, i druga są adekwatne. Pierwsza czci pamięć wielkiego podróżnika i odpowiada nazwie łacińskiej, druga nawiązuje do wzoru ubarwienia. Zresztą w innych językach bywa również nazywany i tak i tak. Określenie naukowe też nie jest jednoznaczne. W dawnej literaturze ornitologicznej spotkamy go pod nazwą Spinus magellanicus. Nie tak dawno zaliczono go do rodzaju Carduelis i zwano C. magellanica, by w niektórych publikacjach ponownie wrócić do dawnej nazwy. Hodowcom ta żonglerka terminami w niewielkim stopniu przeszkadza, chociaż może irytować, szczególnie w kontaktach zagranicznych.
Morfologia
(...)
Występowanie
(...)
Podgatunki
(...)
BIOLOGIA
Pożywienie
(...)
Zachowanie godowe
(...)
Śpiew
(...)
Gniazdo i pisklęta
(...)
ZAKOŃCZENIE
(...)
tekst: dr Marek Łabaj
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, sierpniowym numerze f&f, nr 09 / 2014 (188)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
Łasica
- pogromca gryzoni
Występuje na całym obszarze Polski, jednak, tak jak inne drapieżniki nie należy do zwierząt licznych. Preferuje obrzeża lasów, pola uprawne, suche łąki i zarośla śródpolne. Nie stroni także od bliskości człowieka, gdzie często może znaleźć sporą ilość gryzoni. Dlatego spotkać ją można również w ogrodach, gospodarstwach rolnych, a także na wysypiskach śmieci i w miejskich parkach. Łasice są zwierzętami terytorialnymi, a powierzchnia zajmowana przez jednego osobnika wynosi zazwyczaj 5-7 ha. Oczywiście wielkość areału uzależniona jest bezpośrednio od ilości gryzoni. Im ich więcej, tym więcej łasic. Ten mały drapieżnik charakteryzuje się silnie wydłużonym tułowiem osadzonym na krótkich nogach i głową o spiczasto zakończonym pyszczku. Latem grzbiet i boki tułowia łasicy są brązowo-rude, a brzuch biały, często z licznymi, ciemniejszymi cętkami. Z kolei zimą część łasic, zamieszkująca głównie Polskę północną i obszary górskie, zmienia ubarwienie na całkowicie białe. Zmiana koloru futra następuje podczas jesiennego linienia i jest uzależniona głównie od czynników klimatycznych. Białe łasice poruszające się po śniegu są trudniej dostrzegalne przez ich naturalnych wrogów - lisy, kuny, tchórze, sowy i myszołowy. Białe łasice często mylone są z gronostajami, od których są jednak mniejsze i nigdy nie posiadają czarnego końca ogona.
Wybitna specjalistka
(...)
Ile myszy tyle łasic
(...)
Nieproszony gość
(...)
tekst: dr Radosław Kożuszek
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, sierpniowym numerze f&f, nr 09 / 2014 (188)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
Molinezje
Wstęp
Molinezje to popularni przedstawiciele rodziny piękniczkowatych, do której należą także inne popularne gatunki hodowane w akwariach jak mieczyk czy gupik. W hodowlach akwariowych spotkać można dwa gatunki: molinezję ostroustą (Poecilia sphenops) oraz molinezję żaglopłetwą (Poecilia velifera). Oba gatunki różnią się między sobą, jednak utrzymywane w jednym akwarium łatwo się ze sobą krzyżują. Są to ryby dość łatwe w hodowli, a przy tym bardzo dekoracyjne. Hodowane mogą być z innymi towarzyskimi gatunkami ryb. Posiadają bardzo ciekawe odmiany barwne o rzadko spotykanych u innych ryb barwach. Najpopularniejsza jest odmiana czarna tzw. black molly molinezji ostroustej oraz białe i srebrne molinezje żaglopłetwe. Jako ryby należące do tzw. żyworódek dość łatwo się rozmnażają. W naturze występują w Ameryce Środkowej oraz Południowej zamieszkując rzeczne wody na terenie Meksyku, Kolumbii oraz Wenezueli. Forma wyjściowa posiada bardzo zróżnicowane ubarwienie ciała, najczęściej jest ono nakrapiane srebrno szarymi cętkami z metalicznym połyskiem. Pierwsze okazy obu gatunków molinezji sprowadzono do Europy w 1913 roku.
Gatunki
Molinezja ostrousta
Molinezja ostrousta (Poecilia sphenops) dorasta do 8-12 cm w zależności od warunków hodowlanych. Samice są większych rozmiarów niż samce. Samiec tak jak u innych piękniczkowatych posiada płetwę odbytową przekształconą w narząd kopulacyjny tzw. gonopodium. W odróżnieniu od swojej kuzynki molinezji żaglopłetwej u tego gatunku płetwa grzbietowa jest mniejsza oraz krótsza. Najpopularniejsza jest spotykana powszechnie czarna odmiana black molly oraz odmiana złota. Spotkać można również osobniki w czarno-szare cętki przypominające ubarwieniem formę wyjściową tego gatunku. Należą one do ryb stadnych dobrze jest utrzymywać minimum 6 osobników tego gatunki. Ponieważ rozród jest łatwy bardzo szybko wzrasta liczebność tych ryb w akwarium dlatego do ich hodowli zaleca się większych rozmiarów zbiorniki.
Molinezja żaglopłetwa
Cechą charakterystyczną tego gatunku (Poecilia velifera) jest wysoka oraz szeroka płetwa grzbietowa występująca u samców przypominająca żagiel od czego wzięła się nazwa żaglopłetwa. Samce prezentują płetwę w trakcie walki z rywalem lub podczas zalotów prezentując ją samicy. Na płetwie grzbietowej oraz ogonowej samców dodatkowo występują niebieskie punkciki połyskujące w świetle co wygląda niezwykle ciekawie. Ryby te osiągają znacznie większe rozmiary ciała niż molinezje ostrouste. Gatunek ten posiada dużo odmian barwnych w tym białą (nazywana czasem mleczną) oraz łaciatą (dalmatyńczyk), a także złotą albinotyczną. Uzyskanie pięknych okazów molinezji żaglopłetwej wymaga stworzenia tym rybom odpowiednich warunków oraz specjalnego żywienia z dużym udziałem pokarmu roślinnego, dlatego są one droższe od molinezji ostroustych oraz cieszą się nieco mniejszą popularnością mimo dużych walorów dekoracyjnych. W sklepach zoologicznych spotkać można również molinezję balonową, wyhodowaną w akwariach, jest ona mniejszych rozmiarów oraz posiada ciekawy kształt ciała podobny do kuli.
Warunki hodowli
(...)
Rozmnażanie
(...)
Odmiany barwne
(...)
Konkursy hodowców
(...)
Podsumowanie
(...)
tekst: mgr inż. Marcin Różewicz
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, sierpniowym numerze f&f, nr 09 / 2014 (188)
szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym wydaniu f&f, nr 09/2009 (128)
|
Powrót do archiwum
Strona główna
Wydawnictwo Fauna&Flora Adres: 45-061 Opole ul. Katowicka 55. Tel. 77/403-99-11.
e-mail:redakcja@faunaflora.com.pl
Redakcja gazety: zespĂłĹ. Redaktor naczelny: Marek Orel, tel. +48 608 527 988.
Sekretarz redakcji: Janusz Wach, tel. +48 606 930 559. Korekta: Iwona Stefaniak.
|
