 
| ||
 | ||
 |
||
Maj 2015 NR (196)
Batalion
WstępBatalion to dość rzadko spotykany ptak z rodziny bekasowatych objęty ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczony jest także w polskiej Czerwonej Księdze zwierząt jako gatunek zagrożony wyginięciem. Ujęty jest także w tzw. dyrektywie ptasiej aktu prawnego, którego celem jest m.in. ochrona przed wyginięciem wszystkich istniejących współcześnie populacji ptaków występujących w stanie dzikim w UE. Oprócz nazwy batalion stosuje się także zamiennie nazwy takie jak: bojownik batalion, bojownik zmienny, biegus bojownik, bojownik odmienny. Batalion jest symbolem Biebrzańskiego Parku Narodowego ponieważ na jego terenie najliczniej występują ptaki tego gatunku w Polsce. Wśród tego gatunku występuje duża zmienność osobnicza pod względem upierzenia. Trudno jest spotkać dwa identyczne osobniki pod względem wyglądu. Mimo, iż podjęto środki mające na celu ochronę nielicznie występującej w Polsce populacji ptaków tego gatunku, liczebność tych ptaków nie wzrasta znacząco.
Cechy charakterystyczne
Ptak ten ma typową postawę cechującą ptaki brodzące: nogi długie, mała głowa, krótka szyja, dziób krótszy od głowy lekko wygięty do dołu. Wśród tego gatunku występuje duże zróżnicowanie barwy upierzenia jest to cecha charakteryzująca te ptaki, może ono mieć kolor od bieli, beżu, żółci, pomarańczowego, po niebieski, purpurowy, czarny. Oprócz różnicy w barwie upierzenia pomiędzy poszczególnymi osobnikami tego gatunku, zróżnicowany jest także jego wzór, który może być jednolity lub w plamki, a także w prążki. Szata godowa, która pojawia się u tych ptaków różni się od tzw. szaty spoczynkowej w okresie pozarozrodczym. Samce w okresie godowym posiadają tzw. kryzę (może ona być jedno lub wielobarwna). U samca występują także długie zakręcone pukle piór. Samice posiadają skromniejszą szatę godową zazwyczaj jest ona szaro-brązowa z czarnym nakrapianiem i nie posiadają kryzy. Szata spoczynkowa u samic oraz u osobników męskich ma podobny kolor. Występuje także duży dymorfizm płciowy pod względem rozmiarów ciała - samica jest mniejsza niż samiec. Długość ciała tych ptaków wynosi około 22-33 cm. W locie rozpoznać je można po jasnym pasie na skrzydłach i ciemniejszych sterówkach ogona. Mimo, że ptaki te rzadko wydają odgłosy, gdy czują się zaniepokojone wydają dźwięk przypominający "ga-gag-ga".
Biotop(...)
Toki czyli gody
(...)
Migracje czyli wędrówki
(...)
Ochrona
(...)
Pożywienie
(...)
Ostoja - Bagna biebrzańskie
(...)
tekst:
mgr inż. Krystyna Jakubowska, mgr inż. Katarzyna Łagowska, mgr inż. Marcin Różewicz
Wydział Przyrodniczy, UP-H Siedlce
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, majowym numerze f&f, nr 05/2015 (196)
szukaj w kioskach, empikach lub zamów prenumeratę
Co się dzieje z turkotami?
WPROWADZENIEOstatnio dość często rozmawiam z hodowcami turkotów (kanarków śpiewających harceńskich). Użalają się nad wieloma sprawami. A to, że spada zainteresowanie tą rasą, a to nie ma chętnych, by je kupić, a to, że źle zorganizowano konkurs etc. Rozmawiamy także jeszcze o wielu, wielu innych zagadnieniach. Faktem jest, iż obniża się zainteresowanie tą rasą i to nie tylko w kraju. Warto przeto szukać odpowiedzi o przyczynach tego zjawiska. Bardzo lubię, podobnie jak zapewne wielu innych, śpiew turkotów i byłoby wielką szkodą, ażeby rasa ta sprowadzona została w niedalekiej przyszłości do marginesu hodowlanego. Pisząc wprost - hodowaliby ją tylko koneserzy, sportowcy rywalizujący śpiewem turkotów w konkursach.
Co może być przyczyną spadku popularności turkotów? Postaram się nakreślić. Może uda mi się udowodnić, że winę ponoszą sami hodowcy tych kanarków. Pewnie wielu, po przeczytaniu tego zdania, z taką tezą się nie zgodzi. Dobrze. Zgadzam się, wszelako pod warunkiem, że zaprezentują własne wyjaśnienia.
Dalsze wywody poprowadzę nieco inaczej niż dotychczas pisałem. Niechaj motywem przewodnim będzie historia tworzenia szczepu kanarków śpiewających przez Wilhelma Trutego. Hodowcy, któremu - być może - zawdzięczamy powstanie tej rasy.
INNOWACJE W.TRUTEGO
Wilhelm Trute był niebywale kreatywnym hodowcą. Nie bał się wprowadzania nowych, niespotykanych idei, rozwiązań technicznych czy hodowlanych. Szkoda, że współczesnym hodowcom turkotów brakuje takiej inwencji. Sztywno, od prawie 100 lat trzymają się wymyślonego przez kogoś i narzuconego standardu śpiewaczego turkotów. To tak jakby nieformalnemu zespołowi trzech tenorów (Plácido Domingo, José Carrerasa oraz Luciano Pavarotti) nakazywać śpiewania tylko np. arii z Toski Giacomo Pucciniego. A przecież, dlatego zdobyli tak wielką sławę, że wykonywali przeróżne utwory operowe, musicalowe, ale również inne, zaliczane do rozrywkowych.
Dzisiaj mało kto wie, że w 1836 roku wynaleziono w Francji wirową suszarkę do bielizny, urządzenie będące podstawą dzisiejszych pralek. W tym też roku 5 marca - w Sankt Andreasbergu (miejscowość w Dolnej Saksonii w Niemczech) - w starej górniczej rodzinie urodził się Wilhelm Trute. To nazwisko pewnie znają tylko nieliczni hodowcy turkotów w Polsce. W Niemczech zapewne wszyscy, gdyż temu hodowcy wystawiono nawet pomnik. Przodkowie W. Trutego przybyli do Harcu około 1500 roku z Jachymowa (Czechy). Sam był górnikiem i pracował w kopalni srebra "Samson".
Sankt Andreasberg oprócz górnictwa słynął z hodowli kanarków. Statystyki podają, że w roku wynalezienia w Szkocji tablicy szkolnej tj. 1800, w tym małym miasteczku, liczącym 3800 mieszkańców i zamieszkałym przez 800 rodzin, 600 z nich było zaangażowanych w hodowlę kanarków. Zajmowały się nią zwłaszcza kobiety. Szacuje się, iż w 1881 roku w Sankt Andreasbergu było co najmniej 24 000 kanarków. Oczywiście ptaki były hodowane na sprzedaż i wywożone, a właściwie wynoszone do różnych krajów europejskich.
W. Trute, jak wspomniałem, był twórczym hodowcą i wprowadził do swej hodowli co najmniej 7 rozwiązań, które dzisiaj nazwalibyśmy innowacyjnymi, rys. 1. Pokrótce je przedstawię.
Hodowla krewniacza
(...)
Docenianie samic
(...)
Nowe tury
(...)
Selekcja samców
(...)
Małe klatki
(...)
Tylko pary
(...)
Rodowody?
(...)
LOSY KANARKÓW TRUTEGO
(...)
PODSUMOWANIE
(...)
prof. dr Marek Łabaj
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, majowym numerze f&f, nr 05/2015 (196)
szukaj w kioskach, empikach lub zamów prenumeratę
Egzotyczne owce
Owce w większości przypadków utrzymywane są albo na obszarach bardzo suchych (pustynie Afryki i Azji), albo wręcz przeciwnie - na bardzo wilgotnych (Skandynawia, Irlandia). W odróżnieniu od kóz znoszą całkiem dobrze wysoką wilgotność powietrza i tak jak kozy potrafią przetrwać na obszarach wybitnie ubogich w roślinność.Również nasze rodzime rasy owiec zostały wykształcone w taki sposób, aby jak najlepiej mogły wykorzystać warunki jakie stwarza klimat środkowoeuropejski. Zarówno wrzosówka jak i świniarka rewelacyjnie sprawdzają się tak samo na wilgotnych ugorach, jak i na suchych łąkach rozciągających się przy lasach sosnowych - warunkiem ich bytu jest umiarkowanie klimatu.
W większości przypadków stare rasy owiec, które nie były selekcjonowane na określony rodzaj produkcji wielkotowarowej są: plenne, dobrze wykorzystują pastwisko i nie potrzebują dokarmiania i zapewniania im specjalnej opieki weterynaryjnej czy nawet pomieszczeń. Oczywiście tylko wtedy, jeśli utrzymywane są na terenie swojego wytworzenia bądź na obszarze klimatycznie podobnym. Sprawa zaczyna się komplikować jeśli rasa owiec zacznie być chowana na obszarze kompletnie innym niż ten, do którego została przez setki lat przystosowana. Zatem owca bretońska dobrze funkcjonuje w klimacie chłodnym i wilgotnym, natomiast owca somalijska, wręcz przeciwnie! Najlepiej czuje się, gdy jest gorąco i sucho.
Owca somalijska
Charakterystyka
Najbardziej charakterystyczną cechą owiec somalijskich jest brak rogów oraz białe umaszczenie ciała i czarna głowa. Czoło mają wypukłe, uszy krótkie i często przechylone do przodu. Większość osobników posiada dobrze rozwinięte podgardle, które może dochodzić nawet do klatki piersiowej. Ogon jest gruby, otłuszczony. Na obszarze swojego występowania (Somalia, Etiopia) owca jest użytkowana tylko w kierunku mięsnym oraz jako dostarczyciel skór. Zwierzęta osiągają wysokość 62 cm przy średniej masie ciała ok. 30 kg. Mają wydłużony sezon rozrodczy oraz krótsze okresy międzyciążowe, dzięki czemu mogą wykocić się nawet dwa razy w ciągu roku. Jagnięta bardzo szybko rosną i dojrzewają. Ze względu na niskie wymagania środowiskowe i znakomitą żywotność, somalijka często krzyżowana była z innymi rasami, czego wynikiem są np. owce rasy dorper, czarnogłówki perskie i brazylijskie.
(...)
Utrzymanie i użytkowanie(...)
Zimnolubna - bretonka quessant
Charakterystyka
(...)
Utrzymanie i użytkowanie
(...)
Ekstensywne żywienie
Jeśli chodzi o żywienie to obydwu rasom owiec wystarcza średniej wielkości ogrodzone pastwisko, które mogą stanowić nawet gleby mało urodzajne lub nawet ugory. Owce somalijskie preferują pastwiska na glebach suchych, kamienistych, o południowych, silnie nasłonecznionych stokach. Z kolei bretonki zadowolą się podmokłymi łąkami, wrzosowiskami i roślinnością śródleśną. Polecane są szczególnie na tereny objęte ochroną przyrodniczą. Rewelacyjnie nadają się do regulowania ekosystemów łąkowych, nie pozwalając wyrastać tam drzewom, krzewom i większym roślinom.
(...)
tekst i zdjęcia:
dr Radosław Kożuszek
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, majowym numerze f&f, nr 05/2015 (196)
szukaj w kioskach, empikach lub zamów prenumeratę
Miętus
- dziwny dorszowaty
W Polsce - miętus (Lota lota) - spotykany jest we wszystkich typach wód, także w słonawych Bałtyku. Jako jedyny przedstawiciel rodziny Gadidae żyje w śródlądowych wodach słodkich. Ryba ta niezbyt często pada łupem wędkarzy. Miłośnicy akwarystyki zimnowodnej też rzadko utrzymują ten gatunek w akwariach lub oczkach wodnych. Warto jednak wiedzieć, jakie tajemnice kryje w sobie ta, skądinąd, niezwykła rybaCharakterystyka
W wodach Polski miętus dorasta maksymalnie do niewiele ponad 3 kg i osiąga 50-70 cm długości. Zwykle jednak łowione są osobniki o masie ciała 0,3-0,5 kg. Potencjał tego gatunku jest jednak znacznie wyższy. W zimnych wodach Syberii łapano bowiem osobniki o masie ciała przekraczającej 25 kg i długość 2 m. Jest to ryba bardzo żywotna, która poza wodą, w wilgotnym środowisku potrafi przetrwać nawet kilka godzin. Dożywa 20 lat. Miętus nie jest często poławiany przez wędkarzy, bo choć występuje w wodach całego kraju, to jednak nie jest w nich liczny. Ponadto pory żerowania ryby są dla wielu wędkarzy nieosiągalne ze względu na panujące wtedy ciężkie warunki atmosferyczne.
W wodach zasiedlonych przez przedstawicieli łososiowatych miętus uważany jest za groźnego szkodnika.
Omawiany gatunek ryby ma wydłużone, śliskie, walcowate (w części ogonowej bocznie spłaszczone) ciało, pokryte jest drobnymi łuskami. W środkowej części dolnej (zewnętrznej) strony żuchwy występuje charakterystyczny, pojedynczy, niezbyt długi wąsik, a na grzbiecie dwie płetwy pierwsza mała i krótka, druga - bardzo wydłużona. Nasady płetw brzusznych znajdują się przed nasadami płetw piersiowych. Głowa jest spłaszczona, a paszcza szeroka i półokrągła tzw. żabia. Oczy są małe i owalne. Przy otworach nosowych widoczne pojedyncze wąsowate wyrostki. Ubarwienie zależy od warunków środowiskowych, ale u dorosłych osobników ma mniej lub bardziej marmurkowaty rysunek, co znakomicie maskuje drapieżcę wśród elementów dna. Co znamienne, młode osobniki są niemal czarne. Miętus ma zamknięty pęcherz pławny i znakomicie rozwinięty zmysł węchu, dotyku oraz słuchu.
WystępowanieJest to gatunek wybitnie zimnolubny, który prowadzi nocny tryb życia. Preferuje twarde, żwirowe, piaszczyste lub kamieniste dno z mnóstwem kryjówek oraz w miarę czystą wodę. Swą kryjówkę (zwykle jamę) obiera w najgłębszych i najzimniejszych partiach wody, często w miejscu o dnie pokrytym kamieniami, głazami, zatopionymi drzewami, w bliskości uskoków oraz zimnych, wybijających z podziemi źródeł. Opuszcza ją tylko na czas żerowania, czyli o zmroku. Miętus to ryba osobliwa, o bardzo specyficznym zachowaniu. Najintensywniej żeruje bowiem podczas późno jesiennej pluchy, przenikliwego zimna i wiatru. Jest wówczas najbardziej aktywny i pełen wigoru. Nie znosi światła. Ten żarłoczny drapieżnik pożera dosłownie wszystko, co zdoła pochwycić: ryby, raki, żaby, wszelkie owady, ikrę itp. Niejednokrotnie swe ofiary chwyta w momencie, gdy przepływają przed wejściem do jego kryjówki (ryba zwrócona jest zawsze głową do jej wylotu). Pora letnia to ciężki okres w życiu miętusa. Zaszywa się on wtedy w najzimniejszych miejscach (np. w jeziorach często są to kryjówki położone przy zimnych, bijących z dna źródłach) i zapada w letarg. Jedynie w deszczowe, zimne i bezksiężycowe noce wychodzi niekiedy żerować na płyciznach.
Tarło
(...)
Akwarium a nie oczko wodne
(...)
Wędkowanie na miętusa
(...)
tekst i zdjęcia:
dr Hubert Zientek
www.multihobby.net
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, majowym numerze f&f, nr 05/2015 (196)
szukaj w kioskach, empikach lub zamów prenumeratę
Powrót do archiwum
Strona główna
Wydawnictwo Fauna&Flora Adres: 45-061 Opole ul. Katowicka 55. Tel. 77/403-99-11.
e-mail:redakcja@faunaflora.com.pl
Redakcja gazety: zespĂłĹ. Redaktor naczelny: Marek Orel, tel. +48 608 527 988.
Sekretarz redakcji: Janusz Wach, tel. +48 606 930 559. Korekta: Iwona Stefaniak.