 
| ||
 | ||
 |
||
Grudzień 2016 numer f&f, nr 12/2015 (215)
Ekologiczna produkcja drobiarska
Rozwój rolnictwa ekologicznego nastąpił w znacznym stopniu po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Ma ono dwa główne cele a mianowicie, po pierwsze otrzymywanie produktów wysokiej jakości, często tradycyjnymi metodami oraz ochronę środowiska naturalnego. Prowadzenie tego typu działalności rolniczej nie jest łatwe. Wymaga spełnienia określonych i dość rygorystycznych uregulowań prawnych raz zdobycia niezbędnych certyfikatów jak również przechodzenie kontroli. Bez stosowania wielu rozwiązań powszechnie dziś obecnych w produkcji intensywnej jak choćby stosowanie pasz pełnoporcjowych dla drobiu, w gospodarstwach ekologicznych jest niedozwolone, a pasza jaką karmione są ptaki powinna w znacznym stopniu pochodzić z własnych upraw i zbiorów. Aby więc prowadzić takie gospodarstwo niezbędna jest wiedza pozwalająca osiągnąć zadawalające wyniki ekonomiczne. Jedną z bardzo dynamicznie rozwijających się gałęzi rolnictwa ekologicznego jest więc produkcja drobiarska. Uzyskuje się z niej produkty ekologiczne w postaci jaj czy też tuszek i mięsa. Jest ona o tyle łatwiejsza, że nie wymaga stosunkowo wysokich nakładów finansowych na jej rozpoczęcie, ale także cieszy się popularnością wśród konsumentów, którzy dość chętnie zakupują te produkty i nie ma problemu z ich zbytem. Dodatkowo prowadząc ekologiczną produkcję rolną, można dodatkowo poprawić swoje wyniki ekonomiczne uzyskując dopłatę. Produkty ekologiczne uzyskują również wyższą cenę. Wynika to z faktu niższej produkcji przy jednoczesnej wyższej jakości. Ponadto produkty rolnictwa ekologicznego cechuje to, że wyprodukowane są według tradycyjnych metod i zasad rolnictwa ekologicznego określonych i uregulowanych prawnie. Proces powstawania tych produktów jest udokumentowany, kontrolowany i certyfikowany na wielu etapach produkcji. Czym jest produkt ekologiczny? Gospodarstwa prowadzone według norm ekologicznych muszą być kontrolowane i certyfikowane. Wynika stąd, że nie każde gospodarstwo tradycyjnie prowadzone można nazwać ekologicznym. W myśl prawa w tym art. 5.1 Rozporządzenia 2092/91 produkt ekologiczny to ten pochodzący z gospodarstwa certyfikowanego, czyli takiego, które było kontrolowane i spełnia normy określone przez to rozporządzenie, a producent wytworzył go według ściśle określonych norm i może to udowodnić i potwierdzić odpowiednimi dokumentami, czyli samym certyfikatem jak również wynikami kontroli. Produkowana żywność ekologiczna musi spełniać wymagania co do jej jakości, jak również te dotyczące ich odpowiedniego oznakowania i opakowania. Mimo dużego potencjału produkcyjnego jak również rosnącego zapotrzebowania na produkty rolnictwa ekologicznego, wciąż jeszcze nie jest ono na takim poziomie jak w innych krajach europejskich, nie wspominając już o tym, że nasze produkty ekologiczne są w dość małym stopniu dostępne na ryku europejskim. Ekologiczna produkcja drobiarska może więc być tą, która jako pierwsza będzie znacząca. Zwłaszcza, że mamy w tym kierunku potencjał jak również zasoby w postaci naszych rodzimych ras predysponowanych do tego typu produkcji. 
POMIESZCZENIA i organizacja pracy(...) DOBÓR GATUNKÓW i RAS do produkcji ekologicznej (...) ŻYWIENIE (...) tekst: mgr inż. Małgorzata Bednarczyk, mgr inż. Marcin Różewicz, mgr inż. Dorota Szablicka Instytut Bioinżynierii i Hodowli Zwierząt, UPH Siedlce cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, grudniowym numerze f&f - 12/2016 (215) zamów prenumeratęKuropatwa polna
WstępSzacuje się, że na świecie występuje około 94 gatunków kuropatw. Należą do rzędu kuraków (Galliformes), rodziny bażantowatych (Phasianide) i podrodziny kuropatw (Perdicinae). Większość tych ptaków zamieszkuje tereny otwarte, podobnie jak bażanty, są to w większości gatunki osiadłe, niemigrujące. Charakteryzują się krępą budową ciała, krótkim ogonem oraz krótkimi skokami. Dziób mają krótki, ostry, o górnej pokrywie większej od dolnej i lekko zagiętej do dołu. Ich umaszczenie ma charakter maskujący i zależy od gatunku. Pierzenie następuje dwa razy do roku. Wiosną zmieniają szatę ze spoczynkowej na lęgową, następnie jesienią z lęgowej na spoczynkową (Dudziński, 1988). Przed drapieżnikami naziemnymi uciekają podbiegając lub odlatując, natomiast, gdy zauważą drapieżnika w locie pozostają w bezruchu polegając na swoim maskującym ubarwieniu i stając się prawie niewidoczne na tle podłoża (Nowaczewski, 2012; Nowaczewski i wsp., 2012). Potts (1986) wyróżnia osiem podgatunków kuropatwy szarej. Pierwsze wzmianki o kuropatwach pochodzą z VIII. n. e., z dworu Karola Wielkiego, który hodował kuropatwy jako ptaki ozdobne. Z czasem kuropatwa stała się bardzo cenionym i rzadkim przysmakiem, spotykanym jedynie na stołach królewskich (Jabłoński i Gorazdowski, 2004). Jej nazwa pochodzi od prasłowiańskiego kur, a polska odmiana brzmi podobnie do cerkiewnego, rosyjskiego i czeskiego kuropta, kuroptwa (Szałapak 2001). Występowanie i siedlisko Kuropatwa szara zamieszkuje niemal całą Europę oraz Azję Środkową, z wyjątkiem obszarów północnej Rosji i Skandynawii oraz południowych Bałkanów, Włoch i Hiszpanii (ryc. 1). Introdukowana została do Ameryki Północnej, Wielkiej Brytanii oraz Nowej Zelandii. W górach może zamieszkiwać tereny do 2 500 m n.p.m (Adamski, 2012). Zasiedla tereny otwarte, preferując siedliska o wysokiej produktywności biologicznej (kępy krzewów, pasy zarośli, remizy śródpolne) i dobrym dostępie do wody (Okarma i Tomek, 2008). W Polsce występują na terenie całego kraju, głównie na niżu i są związane przede wszystkim z środowiskiem upraw rolnych. W okresie jesiennym bardzo chętnie przebywają na kartofliskach, uprawach buraków oraz w łubinie (Szczepocki, 2011). Istotny jest dla nich dostęp do miejsc piaszczystych, gdzie mogą zażywać kąpieli piaskowych (Okarma i Tomek, 2008). Liczebność Jeszcze do niedawna kuropatwa była najpospolitszym i najliczniejszym ptakiem łownym w Polsce (Nüßlein, 2011). Od roku 1950 obserwuje się znaczy spadek liczebności populacji tego gatunku w Polsce. W 1970 roku szacowano liczebność kuropatwy na około 7 milionów. Po wyjątkowo ostrej zimie na przełomie 1979 i 1980 roku nastąpił drastyczny spadek populacji kuropatwy i nigdy więcej w późniejszym okresie nie odnotowano liczebności sprzed ostrej zimy (Panek, 2012). Według badań ornitologów, w ciągu ostatnich 30. lat populacja kuropatw w krajach Unii zmniejszyła się o 82%. W sezonie łowieckim 2014/2015 liczebność w Polsce oszacowano na około 283 600 osobników (tab. 1). Najliczniej występowała w województwie łódzkim i mazowieckim, a najmniej opolskim i lubuskim (GUS-Leśnictwo, 2015). Morfologia Kuropatwa polna jest ptakiem o krępej budowie ciała. Wymiary i masa ciała kuropatw są bardzo podobne w całym zasięgu geograficznym występowania. Długość ciała dochodzi do 29-31 cm, przy rozpiętości skrzydeł 45-50 cm. Masa ciała wynosi około 300-450 g i zmienia się w cyklu rocznym (Kruszewicz, 2005). Od listopada do stycznia ptaki osiągają masę maksymalną, natomiast najmniejszą w okresie lęgowym od czerwca do sierpnia. Samce ważą od 340 do 410 g, a samice od 350 do 395 g (Krupka, 1989). Dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony (fot. 1). Upierzenie kuropatwy, podobnie jak innych kuraków, tworzy dość trudną do opisania mozaikę barw (Szczepocki, 2011). Umaszczenie samca charakteryzuje się rdzawym podgardlem i bokami głowy, brązową głową, rdzawo-szaro-brązowym wierzchem ciała z poprzecznym prążkowaniem. Spód ciała jest biało-popielaty, z wyraźnie zarysowaną ciemnobrązową podkową na brzuchu. Umaszczenie koguta jest żywsze niż kury: głowę ma on żywo-pomarańczową, podczas gdy głowa kury jest blado pomarańczowa (Larousse, 1994). Ubarwienie samicy jest nieco jaśniejsze, a kolor rdzawy zastąpiony jest brązowym. U koguta, jak i u starek, na piersiach występuje charakterystyczna kasztanowo-brązowa plama w kształcie otwartej ku dołowi podkowy (Janiszewski i Daszkiewicz, 2010). Młode ptaki, tzw. zielonki, są brunatno szare z jasnym, podłużnym przystosinowym kreskowaniem. Podobnie zaznaczone są ciemniejsze, rdzawo brunatne barkówki i pokrywy skrzydłowe. Podgardle i brzuch szarawe, nieco jaśniejsze od reszty ciała (Haber i wsp., 1997). U dorosłych ptaków cieki i dziób są szaroniebieskie. Nad okiem znajduje się pasemko nagiej skóry u samców w okresie rozrodczym silnie zarysowane (o czerwonej barwie) (fot. 2). Skrzydła są krótkie i szerokie o zaokrąglonych końcach. Podobnie ogon jest krótki i zaokrąglony (Okarma i Tomek, 2008). Całkowita zmiana upierzenia następuje tylko u starych kuropatw po okresie lęgowym. Następnie częściowa zmiana zachodzi w marcu i kwietniu, obejmując przede wszystkim pióra głowy i szyi (Haber i wsp., 1977). Wiek kuropatwy pozyskanej z łowiska można określić za pomocą koloru skoków (cieków), które u młódek są żółtoszare, a u starek - ciemnoszare oraz za pomocą kształtu dwóch zewnętrznych lotek. Pokarm (...) Toki i lęgi (...) Potomstwo (...) Pozyskanie (...) Jakość mięsa (...) Zagrożenia (...) Na pomoc kuropatwom (...) dr inż. tech. wet. Agnieszka Wnuk-Gnich Klinika Weterynaryjna Vets, Warszawa dr inż. Monika Łukasiewicz inż. Arkadiusz Matuszewski SGGW, Warszawa Piśmiennictwo dostępne u autorów cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, grudniowym numerze f&f - 12/2016 (215) zamów prenumeratęTukan tęczodzioby
Rodzina tukanów (Ramphastidae) liczy sobie około czterdziestu gatunków ptaków. Te niezwykłe stworzenia spośród ptaków wyróżnia niesamowicie ubarwiony, jak również dość pokaźny w swych rozmiarach dziób. Dziób ten służy nie tylko za pobieraniu pokarmu, ale jest też bardzo wszechstronnym narzędziem, jak ręka u człowieka. Jego rola w codziennym bytowaniu tukana jest nieoceniona. O tym, jak i własnych spostrzeżeniach z hodowli tukana tęczodziobego (Ramphastos sulfuratus) Tomasz Kuziemkowski.Hodowla ptaków egzotycznych zmienia się przez cały czas, ewoluuje, tym samym rozrasta się. Zmiany te dotyczą nie tylko techniki chowu ptaków i dostępności określonych gatunków na rynku. Zaobserwować możemy, że chów danego gatunku jeszcze do niedawna powodował określone kłopoty dla hodowcy, które odstręczały od hodowli, dziś ten sam ptak jest obiektem zainteresowania i zdobywa popularność. Pamiętam jak całkiem niedawno słowo tukan, miłośnikom ptaków egzotycznych (miękkojadów) kojarzyło się jedynie z problemami: tj. dostępnością specjalistycznej karmy, dostępnością odpowiednich osobników, odpornością tych stworzeń na choroby, znajomością biologii gatunku no i to najważniejsze ceną, która bywała zawrotna. Dzisiaj te ptaki podziwiać możemy nie tylko w ogrodach zoologicznych, w których cieszą się ogromnym zainteresowaniem wśród zwiedzających, są również uważane za wizytówkę każdej ptaszarni, podnoszącej jej hodowlany prestiż. Coraz częściej ptaki te spotkać można na różnego rodzaju giełdach, wystawach. Dzięki czemu stały się łatwo dostępne tym samym więcej osobników jest hodowanych w prywatnych kolekcjach, w których są one trzymane bez większych obaw. Dzieje się to w dużej mierze za sprawą kolejnych udanych lęgów naturalnych bądź sztucznych, czym na zachodzie trudnią się ogromne, wyspecjalizowane fermy. Tukany odkarmione ręcznie hoduje się jako ptaki do towarzystwa. Co prawda nie posiadają one zdolności wiernie naśladujących mowę ludzką jak np. papugi, ale sprawiają ogromne wrażenie na swych opiekunach kontaktowością oraz popisami naśladowczymi. Tukani dziób, to tak jak u papugi trzecia łapa, a u człowieka ręka, Ptak ten posługuje się nim niczym chirurg skalpelem. Ten okazały dziób odpowiada nie tylko za funkcje pokarmowe. Pełni on dość specyficzną rolę w ich codziennym bytowaniu. Mianowicie jest ich prywatnym termoforem, którym w chłodne noce się dogrzewają. Wygląda to w następujący sposób: tukan zanim zapadnie w sen kładzie dziób pod skrzydło nakrywa się ogonem i w kształcie kolorowej pierzastej kuli zasypia. Gdy włączymy kamerę termowizyjną wówczas zaobserwujemy dlaczego natura wyposażyła te ptaki w tak duże dzioby. Dla nauki nadal pozostaje zagadką ta niebywała kolorystyka ich dziobów i czemu to ma służyć. Jak ogólnie wiadomo w przyrodzie jaskrawe kolory najczęściej stanowią ostrzeżenie dla innych i mają jedno przesłanie: nie zbliżaj się bo nie warto. Tukan tęczodzioby jest krewniakiem naszego rodzimego dzięcioła za sprawą dwóch wysuniętych palców w przód jak i w tył z szpilkowato zakończonymi pazurkami. Dzięki temu ptaki te przy pomocy ogona pełniącego również funkcję podporową, przyjmują postawę pionową na drzewie. W tej to pozycji bez żadnych przeszkód tukan plądruje dziuple mniejszych od siebie ptaków (dziuplaków). Wykradając pisklęta jak i bogate w wapń oraz białko jaja. W głównej mierze przez takie poczynania ptaki te zyskały sobie miano ptasiego rabusia. Tukany mimo iż w większości w naturze prowadzą samotniczy tryb życia to posiadają dość żywiołowy temperament. (...) Hodowla (...) tekst i zdjęcia: mgr inż. Tomasz Kuziemkowski cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, grudniowym numerze f&f - 12/2016 (215) zamów prenumeratę
Piękne i bestia:
Piranie w akwariumW hollywoodzkich filmach kategorii B żądne krwi piranie zajadle atakują nierozważnych turystów, którzy mieli czelność zapuścić się w głąb amazońskiego matecznika. W horrorach klasy C zmutowane piranie masowo uciekają już z akwariów i sieją spustoszenie w kąpieliskach, basenach i innych zbiornikach użyteczności publicznej. W rzeczywistości tylko niektóre gatunki, wywodzące się głównie z rodzajów Pygocentrus i Serrasalmus, mogą być realnie niebezpieczne dla człowieka. MENU - mięsne czy wegetariańskie? Piranie en masse zasiedlają słodkowodne akweny Ameryki Południowej. Spotykane są na terenach m.in. Brazylii, Peru, Wenezueli, Kolumbii, Gujany, Boliwii, Ekwadoru i Argentyny. Wszystkie wywodzą się z rodziny Serrasalmidae lub podrodziny Serrasalminae. Z uwagi na to, że wciąż odkrywane są nowe gatunki i odmiany geograficzne, systematyka tych ryb pozostaje przedmiotem nieustannych dyskusji i sporów. Jakkolwiek na naszą wyobraźnię działają przede wszystkim taksony słynące ze stadnych ataków na upatrzone ofiary (i potem błyskawicznie obgryzające je do białych kości), to przecież w rodzinie Serrasalmidae znajdziemy ryby o zupełnie innych przyzwyczajeniach żywieniowych. Są tu zarówno tzw. oportuniści pokarmowi, zadowalający się różnorodnym i sezonowym pokarmem mieszanym, jak i gatunki typowo roślinożerne. Na przykład popularne piranie paku, osiągające spore rozmiary w publicznych akwariach wystawowych, swoimi mocarnymi szczękami doskonale radzą sobie z łupinami bardzo twardych orzechów tropikalnych. Dokonując przeglądu grupy, nie możemy wreszcie zapomnieć o takich wyspecjalizowanych smakoszach jak Catoprion mento, który zaliczany do lepidofagów odżywia się płetwami i łuskami innych ryb. Nic dziwnego, że jego polska nazwa zwyczajowa brzmi: łuskożer. 
PIRANIE- jako zwierzeta domowe? Pirania czerwona Bez wątpienia najpopularniejszą przedstawicielką rodziny Serrasalmidae jest pirania czerwona (Pygocentrus nattereri), zwana też piranią Natterera. Spotykana czasami w domowych akwariach i co jakiś czas dostępna w rodzimych sklepach akwarystycznych, jest marzeniem wielu hobbystów, chcących zaimponować swoim sąsiadom. Specjalnie dla niej aranżuje się przecież biotopowe zbiorniki z zatopionymi korzeniami i gigantycznymi żabienicami, imitujące wycinek Amazonki i jej dopływów. Pirania ta, dorastająca w akwariach do ok. 30 cm, ma zjawiskowe ubarwienie: srebrzystoszare, pokryte cętkami i kropkami boki ciała kontrastują u niej z pomarańczowoczerwonym podgardlem i takim podbrzuszem. Ale, z drugiej strony, dzięki zwartej i krępej budowie ciała, wyraźnie wysuniętej żuchwie i nieustannie niedomkniętej szczęce, odsłaniającej garnitur ostrych zębów, P. nattereri ma wygląd urodzonej morderczyni (...) Paku czarnopłetwy (...) Pirania pasiasta (...) Płaskobok tępogłowy (...) 
tekst i zdjęcia:dr Paweł Czapczyk cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, grudniowym numerze f&f - 12/2016 (215) zamów prenumeratę |
Strona główna
Wydawnictwo Fauna&Flora Adres: 45-061 Opole ul. Katowicka 55. Tel. 77/403-99-11.
e-mail:redakcja@faunaflora.com.pl
Redakcja gazety: zespĂłĹ. Redaktor naczelny: Marek Orel, tel. +48 608 527 988.
Sekretarz redakcji: Janusz Wach, tel. +48 606 930 559. Korekta: Iwona Stefaniak.