Listopad 2018
"Cukrówka"
- ptak o wielu obliczach?
Wielu miłośników ptaków wprost uwielbia cukrówki za ich bezsprzeczne i liczne zalety. Jednak tylko niewielu może pochwalić się znajomością niuansów związanych z ich pochodzeniem, powiązaniami z naszą sierpówką, jak również nietypowymi zachowaniami ptaków, jakie mogą się u nich pojawić w określonych sytuacjach. Tymczasem warto w tej materii wiedzieć więcej, co niewątpliwie pomoże dogłębnie poznać biologię tego skądinąd pospolitego w naszych hodowlach gatunku.
POZNAJMY "CUKRÓWKĘ"
Ten niezwykle uroczy, wdzięczny i sympatyczny, średniej wielkości gołębiowaty (Columbidae) osiąga długość około 30 cm. Odznacza się miłym dla ucha głosem i dożywa w niewoli nawet kilkunastu lat. Nie występuje w warunkach naturalnych. Powstał bowiem w wyniku wielu krzyżówek, a największy (jak się wydaje, bo zdania są tu podzielone) wpływ w jego utworzeniu miały dwa gatunki. Pierwszy to prawdziwa cukrówka (Streptopelia roseogrisea), rodem z Afryki Północnej i Półwyspu Arabskiego (niektórzy badacze twierdzą, że jej formą udomowioną jest właśnie S. risoria i dlatego polską nazwę ptaka należy, moim zdaniem, pisać w cudzysłowie). Drugi to sierpówka, czyli synogarlica turecka (Streptopelia decaocto), której pierwotną ojczyzną była subtropikalna Azja (głównie Indie). Warto wiedzieć, że choć sierpówka może być postrzegana jako gatunek inwazyjny, to obecnie w Polsce uznawana jest za takson trwale zadomowiony i podlegający nawet ochronie. Po raz pierwszy na wolności sierpówkę stwierdzono w Europie w 1835 (Bułgaria). W maju 1940 r. zaobserwowano ją na Dolnym Śląsku pod Oleśnicą, a na wiosnę 1942 w Tarnowie i Krakowie. Pierwsze zaś gniazdowanie na ziemiach polskich zanotowano w 1943 r. w Lublinie i Tarnowie. Wielu hodowców zupełnie nieświadomie myli ją z odmianą standardową cukrówek, co jest przejawem braku podstawowej wiedzy o tym gatunku.
CHÓW - PODSTAWY
Omawiane ptaki są odporne i mało wymagające - można je utrzymywać w dużej klatce (jej wymiary dla pary to, co najmniej 120x50x80 cm), ale znacznie lepiej czują się w obszernej wolierze zewnętrznej. Mogą w niej przebywać zwykle od kwietnia do listopada, choć po odpowiednim zabezpieczeniu i/lub udoskonaleniu woliery i jej wyposażenia (osłonięcie folią, dobudowana część zamknięta, wymiana żerdzi na szersze itp.) znoszą zwykle bez problemu nawet silne mrozy. Mimo to wielu hodowców woli nie ryzykować i zapobiegawczo przenosi je na zimę do pomieszczenia z dodatnią temperaturą powietrza (zwłaszcza w przypadku posiadania rzadszych, delikatniejszych odmian). Żywienie cukrówek jest bezproblemowe - jedzą wszelkie zboża, w tym proso, ryż, kukurydzę, a ponadto nasiona strączkowych (groch, wyka), oleistych (rzepak, siemię lniane), rozmaite mieszanki dla ptaków egzotycznych itp. W ich diecie wskazane są dodatki w postaci części warzyw (np. głąb kapusty, tarta marchew), różnorodnej zieleniny (gwiazdnica, trawy, mniszek, krwawnik), ugotowanego na twardo i rozdrobnionego jaja kurzego, makaronu, odrobiny białego twarogu, białego pieczywa, biszkoptów itp.
ZMIENNY CHARAKTER
(...)
LĘGI
(...)
ODCHÓW MŁODYCH
(...)
tekst i zdjęcia: dr Hubert Zientek
www.multihobby.net
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, listopadowym numerze f&f 11/2018 (238)
szukaj w kioskach, empikach lub zamów prenumeratę
Dziki kanarek
OPISANIE I SYSTEMATYKA
Gatunek ten został naukowo opisany w 1758 roku przez znanego szwedzkiego przyrodnika i lekarza, profesora Uniwersytetu w Uppsali, Karola Linneusza (1707-1778) jako Fringilla Canaria. Okaz opisowy pochodził z Wysp Kanaryjskich. Jest jednym z ośmiu obecnie wyróżnianych taksonów należących do rodzaju Serinus. Jego najbliższymi krewniakami są: kulczyk zwyczajny (Serinus serinus), kulczyk syryjski (S. syriacus) i kulczyk siwoszyi (S. canicollis). To gatunek monotypowy, u którego nie wyróżnia się żadnych podgatunków.
WYGLĄD
Długość ciała wynosi 12,5-13,5?cm. Masa ciała to 15-20?g. Jest to mały, żółtawozielony łuszczak o rozwidlonym ogonie. U tego gatunku występuje dymorfizm płciowy. Samiec ma przód głowy, pasek nad okiem i gardło złotożółte. Wierzch głowy i kark są zielonkawożółte z ciemnym kreskowaniem. Grzbiet jest jasnoszary z mocnymi, czarnymi kreskami. Kuper: zielonkawożółty lub oliwkowy. Ogon jest ciemnobrązowy z jasnozielonkawymi obrzeżeniami sterówek. Małe pokrywy skrzydłowe są oliwkowożółte, natomiast średnie i duże pokrywy skrzydłowe: czarne z zielonkawożółtymi krawędziami. Lotki są czarne z wąskimi, żółtymi obrzeżeniami. Pierś i spód ciała są złotożółte. Na bokach ciała barwa ta przechodzi w szarą. Dodatkowo na bokach ciała widoczne jest ciemne, podłużne kreskowanie. Dolna część brzucha i pokrywy podogonowe są białawe. Tęczówka oka jest ciemnobrązowa lub czarna. Dziób: jasnorogowy lub szarawy, często przyciemniony na górnej połowie. Nogi są brązowe.
Samica przypomina ubarwieniem samca. Jej upierzenie jest nieco bardziej stonowane i spłowiałe. Najbardziej wyraźnie widoczne jest to na głowie i górnej części ciała, gdzie dominują barwy szare. Kolor żółty na głowie jest ograniczony u niej jedynie do nasady dzioba, podgardla i niewielkiej brwi nad okiem. Wierzch ciała jest u niej bardziej brązowy i mocniej ciemno kreskowany niż u samca. Również na piersi i bokach ciała intensywność ciemnego kreskowania jest większa (przy jednoczesnej redukcji barwy żółtej).
Ptaki młode przypominają ubarwieniem samicę. Cechują się jasnobrązowym odcieniem niemal całego ciała z wyraźnym, ciemnym kreskowaniem na głowie, wierzchu i spodzie ciała. Na głowie żółta barwa ograniczona jest jedynie do gardła. W pozostałych częściach ciała brak żółtych elementów w upierzeniu.
Śpiew dzikiego kanarka przypomina ten wydawany przez szczygła (Carduelis carduelis).
WYSTĘPOWANIE I ŚRODOWISKO ŻYCIA
Gatunek ten występuje na bardzo ograniczonym obszarze. Jest to kilka wulkanicznych wysp należących do Makaronezji (we wschodniej połowie środkowej części Atlantyku). Są to: Azory, Madera i Wyspy Kanaryjskie. Na tych ostatnich jest pospolity na wyspach: Teneryfa, La Gomera, La Palma i El Hierro. Lokalnie występuje na Gran Canaria i ma status gatunku rzadkiego na Fuerteventurze i Lanzarote. W archipelagu wysp należących do Madery jest pospolicie spotykany na Maderze, na Porto Santo i wyspach Desertas. Ponadto introdukowana i dobrze już rozwinięta populacja żyje na Hawajach (atol Midway). W 1930 roku wprowadzono go na Bermudach, gdzie początkowo dobrze się zaaklimatyzował. Jednak w 1960 roku cała populacja wymarła. Podobna sytuacja miała miejsce na Portoryko. Cały obszar występowania tego gatunku zajmuje powierzchnię ok. 634 tys. km kw. 9...)
(...)
LĘGI
(...)
HODOWLA
(...)
OCHRONA
(...)
tekst i zdjęcia: mgr inż. Tomasz Doroń
Serdecznie dziękuję Panu Marcinowi Chrapowickiemu (brygadziście z Ptaszarni Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie) za przekazanie cennych informacji, które mogłem wykorzystać w tym artykule.
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, listopadowym numerze f&f 11/2018 (238)
szukaj w kioskach, empikach lub zamów prenumeratę
Problem z gryzoniami
JESIEŃ jest okresem, w którym gryzonie z uwagi na obniżenie temperatury powietrzai zmniejszającą się ilość pożywienia zaczynają wędrować z polnych miedz w okolice ludzkich domów. Dotyczy to zarówno nornic i norników niszczących nasze ogródki i warzywniki jak i myszy i szczurów, które ukrywają się w zabudowaniach.
TE NAJUCIĄŻLIWSZE
Szczury i myszy należą do najuciążliwszych szkodników i jeśli zasiedlą już pomieszczenia to potrafią spowodować duże straty głównie wynikające z bezpośredniego niszczenia produktów żywnościowych oraz sadzonek roślin. Spożyta przez gryzonie żywność stanowi niewielką część w stosunku do żywności, która zostaje zniszczona podczas ich żerowania. Oprócz nadgryzania owoców, warzyw czy ziarna myszy i szczury potrafią w żywności zakładać swoje gniazda i pozostawiać odchody, w których znajduje się wiele chorobotwórczych zarazków. Cholera, dur brzuszny, dury rzekome, żółtaczka zakaźna, włośnica i wiele innych chorób powodowanych jest przez patogeny lub pasożyty, których nosicielami są głównie szczury i myszy. Ponadto gryzonie ugniatają, depczą i rozsypują pokarm powodując jego znaczne ubytki lub też jego mieszanie. Myszy, a w szczególności szczury, mogą ponadto przegryzać tekturę, drewno, cienkie blachy, osłony z miękkich metali, rury ołowiane, wszelkiego rodzaju maty i worki. Skutkuje to pękaniem nadgryzionych worków podczas ładowania, krótkimi spięciami w wyniku uszkodzenia przewodów elektrycznych, zawalaniem się podgryzionych stropów w spichrzach, czy magazynach, a nawet całych budynków na skutek uszkodzenia fundamentów.
W Polsce występują dwa gatunki szczurów śniady i wędrowny. Długość ciała szczura śniadego wynosi do 24 cm, a wędrownego do 30 cm. Ubarwienie szczura śniadego jest zmienne. Można spotkać zwierzę o grzbiecie popielatoszarym, szarobrunatnym lub niekiedy czarnym. Z kolei strona grzbietowa szczura wędrownego jest brązowo-szara, brązowa lub szaro-żółta, ale zdarzają się także osobniki prawie zupełnie czarne. Obydwa gatunki szczurów żyją w bliskim sąsiedztwie człowieka. Szczur śniady zakłada gniazda w górnych, suchych częściach zabudowań gospodarczych (strychy, stodoły), młynach, magazynach zbóż. Z kolei szczur wędrowny chętnie zasiedla pomieszczenia piwnic i kanały kanalizacyjne. Ponadto drąży otwory pod fundamentami, na wysypiskach śmieci, w stodołach zakładając gniazda pod budynkami lub w ich okolicy. W sprzyjających warunkach rozród szczurów trwa cały rok. Samica wydaje na świat, po ciąży trwającej 20-24 dni nawet do 16 młodych. Już po 3-6 miesiącach młode osobniki mogą się rozmnażać. Z kolei mysz domowa, osiąga zaledwie kilka centymetrów długości, szare ubarwienie ciała i preferuje podobnie jak szczur śniady miejsca suche i ciepłe. Spotyka się ją dużo częściej w mieszkaniach, strychach i w stodołach niż jakikolwiek gatunek szczura.
ZAPOBIEGAĆ ZASIEDLANIU
W ograniczaniu populacji gryzoni w naszych zabudowaniach ważną rolę odgrywają zabiegi profilaktyczne polegające na uniemożliwieniu im dostępu do przechowywanej żywności i wody. Należy pamiętać, aby śmietniki były szczelne, a kompostowniki stale przykryte. Zwierzęta gospodarskie powinny być karmione tylko w ciągu dnia, a pokarm powinien być w całości wyjedzony. Najlepszym rozwiązaniem jest czyszczenie koryt i naczyń po skarmieniu zwierząt. Wszystkie magazyny, gdzie przechowywana jest żywność muszą mieć murowaną podłogę, która uniemożliwi drążenie nor. Zaleca się, aby wszystkie drewniane progi, futryny i drzwi 30 cm od dołu były obite cienka blachą. Uchroni to je przed gniciem i uniemożliwi gryzoniom wejście do środka. Należy zabezpieczyć otwory wietrzne i okna piwniczne siatkami o oczkach 1,5?x?1,5 cm, z drutu odpornego na przegryzanie przez gryzonie. Należy także zlikwidować trudno dostępne dla człowieka przestrzenie podpodłogowe, w których szczury mogą się spokojnie gnieździć. Należy także zabezpieczyć miejsca przechodzenia rur w ścianach i podłogach: przewody wodne, kanalizacyjne. Między nimi nie powinno być wolnych przestrzeni. Z kolei przewody elektryczne powinny być osłonięte blachą lub siatką drucianą. Otwory ściekowe i studzienki kanalizacyjne powinny być zabezpieczone kratami żelaznymi.(...)
(...)
METODY DERATYZACYJNE
(...)
tekst i zdjęcia: dr Radosław Kożuszek
cały artykuł jest opublikowany w najnowszym, listopadowym numerze f&f 11/2018 (238)
szukaj w kioskach, empikach lub zamów prenumeratę
|
Powrót do archiwum
Strona główna
Wydawnictwo Fauna&Flora Adres: 45-061 Opole ul. Katowicka 55. Tel. 77/403-99-11.
e-mail:redakcja@faunaflora.com.pl
Redakcja gazety: zespĂłĹ. Redaktor naczelny: Marek Orel, tel. +48 608 527 988.
Sekretarz redakcji: Janusz Wach, tel. +48 606 930 559. Korekta: Iwona Stefaniak.
|
