Onagadori

WSTĘP




Onagadori jest rasą, której koguty posiadają niezwykłą cechę – ich ogony rozrastają się do zdumiewających długości. Odpowiada to zresztą nazwie rasy. Onagadori znaczy „kura o długim ogonie” (o = ogon, naga(i) = długi, tori = ptak, tu: kura). Nie tylko pióra ogonowe rosną dobrze – długie i piękne są także pióra siodła. Rasa ta, głównie ze względu na tę cechę, została 7 marca 1923 roku uznana w Japonii za „Żywy Pomnik Przyrody” (jako pierwsza rasa kur). Dodatkowo, 29 marca 1952 roku, uznano ją za „Specjalny Żywy Pomnik Przyrody” (Tokubetsu Tennen Kinenbutsu). Jest jedynym zwierzęciem domowym, które zostało wyróżnione tym tytułem. Otrzymała ona wtedy dwie oficjalne nazwy: tosa no nagaodori oraz tosa no onagadori. Przy czym tosa oznacza, według dawnego nazewnictwa, obecną prefekturę Kochi położoną na wyspie Sikoku, gdzie jest matecznik tej rasy. Na całym świecie przyjęła się jednak nazwa onagadori. Jednak w samej stolicy hodowców tej rasy, czyli dzielnicy (dawniej wsi) Shinohara, będącej częścią miasta Nankoku, położonego opodal samego Kochi, obecnie często nazywa się tę kurę po prostu „onaga”. Warto dodać, że to właśnie w tej prefekturze znajduje się też kolebka wielu sztandarowych japońskich ras – między innymi totenko i ohiki.



HISTORIA

Istnieje dokument dowodzący, że w starożytnej Azji, na Półwyspie Koreańskim, istniały kury posiadające niezwykle długie ogony, podobne do dzisiejszych onagadori (za: Chikafuji, 1990). Jeszcze przed okresem Edo (1603-1867) japoński dyktator wojskowy, Toyotomi Hideyoshi najechał zbrojnie Koreę (kilka razy pod koniec XVI wieku). W tym czasie w Tosa władał ród Chōsokabe, którego przedstawiciele wzięli udział w koreańskiej wyprawie. Wracając do Japonii, władcy Tosy przywieźli ze sobą liczne koreańskie przedmioty i pewną znajomość tamtejszej kultury. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby wśród łupów znaleźli się również przodkowie dzisiejszych onagadori. Czy onagadori pochodzą faktycznie w prostej linii od kur przywiezionych na początku okresu Edo z Korei? Nie można tego jednoznacznie rozstrzygnąć. Być może onagadori wykształciła się już w samej Japonii jako samodzielna mutacja z jakiejś miejscowej kury? Warto przy okazji dodać, że ptaki o tak specyficznych cechach, czyli długich ogonach, wcale nie są japońskim wynalazkiem. Wszystko wskazuje na to, że praprzodków kur długoogoniastych (prawdopodobnie były to ptaki w typie shoukoku) sprowadzono na wyspy z Azji dopiero w okresie kształtowania się państwowości, czyli mniej więcej dwanaście wieków temu, w okresie Heian (794–1185). Wielką zasługą Japończyków jest natomiast doprowadzenie planowej hodowli na absolutne wyżyny. To ich zasługą jest podarowanie światu kilku wspaniałych długoogoniastych ras: shoukoku, minohiki, kurokashiwa, ohiki, tomaru, jitokko, satsumadori, totenko oraz właśnie onagadori. Profesor Oana, autor imponującej „Historii kur japońskich” (wyd. 1951) twierdzi, że onagadori wykształciły się z shoukoku na drodze spontanicznej mutacji. Cechami, które świadczą o takim pokrewieństwie, są według niego sylwetka, głos oraz pióra ogonowe. Z drugiej strony, panowie Tanabe i Okada, którzy rozpatrywali sprawę pod kątem serologii (na łamach pisma Nihon kakin gakkaishi, nr 21/1984), przedstawili teorię o roli, jaką w powstaniu onagadori odegrała kura totenko. Długoogoniaste totenko, które same najprawdopodobniej powstały dzięki rasie shoukoku, stanowią według nich ogniwo między dzisiejszymi onagadori i shoukoku. Są ściśle spokrewnione z obiema tymi rasami. Teorię prof. Oana potwierdzają w zupełności badania genetyczne przeprowadzone na Uniwersytecie w Hiroszimie pod kierunkiem profesora Masaoki Tsudzuki, który był i nadal jest moim mistrzem i przewodnikiem nie tylko po onagadori, ale też i całej japońskiej hodowli. Generalnie więc nie wiemy do końca, skąd pochodzą w sensie terytorialnym onagadori, ale czy jesteśmy przynajmniej w stanie określić, od kiedy mniej więcej są one hodowane? Odpowiedź na to pytanie brzmi: od końca okresu Edo. W spisanym pod koniec tego okresu (ok. 1854-1860) dziełku pt. Shōhinkō („Garść przemyśleń”) możemy przeczytać artykuł na temat kury, która wykazuje niewątpliwie cechy onagadori. Umieszczone są tam również ilustracje, na których widać kury bardzo podobne do dzisiejszych onagadori odmiany shirozasa. Kury te nazywane są tam „shinohara-to” lub „sazanami” (dosł. „zmarszczki na wodzie”). Ich ogony miały około 1,5 do 2 metrów długości. Dziś hodowcy onagadori nie używają już nazwy shinohara-tō, ale wiedzą naturalnie, że taka nazwa istniała w przeszłości. Z drugiej strony nazwa sazanami zupełnie się do naszych czasów nie dochowała. (...)
(...)


FENOMEN RASY
(...)

GENETYKA
(...)

ODMIANY BARWNE
(...)

HODOWLA
(...)

OGON
(...)

KLATKA
(...)




tekst i zdjęcia:
Stanisław Roszkowski

cały artykuł jest opublikowany w najnowszym - czerwcowym numerze f&f – 06/2021 (269)
szukaj w kioskach, urzędach pocztowych (lista na:www.poczyta.pl), empikach lub zamów prenumeratę